แบงก์ชาติ ให้ข้อมูลมาตรการดูแลและควบคุมการเปิดบัญชีม้า ของธนาคารในปัจจุบัน และแนวทางดำเนินการของธนาคาร หากมีการแจ้งว่า พบบัญชีม้า ชี้มีทั้งการป้องกัน ตรวจจับ การตอบสนองและรับมือ

สืบเนื่องจากสำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน หรือ ปปง. มีการเปิดเผยข้อมูล ว่า ปัจจุบัน มีบัญชีม้าในระบบธนาคารมากถึง 200,000 – 500,000 บัญชี จากบัญชีธนาคารในประเทศทั้งหมดกว่า 121,000,000 บัญชี ปปง.จึงได้ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดหามาตรการควบคุมการเปิดบัญชีม้า โดยได้ร่วมกับตำรวจไซเบอร์ คัดกรองรายชื่อที่คาดว่าจะมีความเกี่ยวข้องกับบัญชีม้า โดยรวบรวมจากผู้เสียหายที่ถูกฉ้อโกง หรือถูกหลอกลวงจากอาชญากรรมออนไลน์และเข้าไปแจ้งความกับตำรวจไซเบอร์ โดยขณะนี้รวบรวมได้แล้วกว่า 10,000 รายชื่อ รวมกว่า 70,000 บัญชี และแจ้งรายชื่อทั้งหมดไปยังสถาบันการเงิน เพื่อให้ระงับการทำธุรกรรมของบุคคลที่มีรายชื่อดังกล่าว นอกจากนี้ ปปง. ยังพบรายชื่อผู้เข้าข่ายเพิ่มขึ้นสัปดาห์ละกว่า 1,000 รายชื่อ

ขณะที่ มีข่าวเกี่ยวกับการหลอกลวงประชาชนที่เกี่ยวเนื่องกับบัญชีม้า ออกมาอย่างต่อเนื่อง อาทิ การสร้างเฟซบุ๊กปลอมตระเวนหลอกเงินเหยื่อ โดยมีการเปิดบัญชีธนาคารผ่านระบบออนไลน์ของธนาคารต่างๆ รวม 15 บัญชี เพื่อใช้ในการหลอกลงประชาชน , แก๊งคอลเซ็นเตอร์ หลอกโอนเงินร่วมลงทุน และบัญชีม้าแก๊งหลอกขายไอโฟนเด็ก

ล่าสุด ทีมข่าว TOPNEWS ได้สอบถามข้อมูลไปยังธนาคารแห่งประเทศไทย(ธปท.) เกี่ยวกับ มาตรการในการดูแลและควบคุมการเปิดบัญชีม้า ของธนาคาร ในปัจจุบัน และเมื่อมีการแจ้งว่า พบบัญชีม้า ธนาคารจะต้องมีแนวทางดำเนินการอย่างไร โดยธปท. ได้ให้ข้อมูล ดังนี้

1. มาตรการในการดูแลและควบคุมการเปิดบัญชีม้า ของธนาคารในปัจจุบัน
– ช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา ภัยหลอกลวงออนไลน์เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง และมีแนวโน้มเปลี่ยนจากช่องทางบัตร credit/debit เป็นช่องทาง Mobile banking เช่น SMS/Website หลอกลวง แก๊งคอลเซ็นเตอร์ และแอปดูดเงิน โดยบัญชีม้าเป็นกลไกสำคัญของมิจฉาชีพในการถ่ายโอนเงิน

– การเปิดบัญชีม้าอาจมีที่มาได้ 2 รูปแบบ

1. บัญชีม้าที่มิจฉาชีพนำข้อมูลส่วนตัวเหยื่อไปสวมรอยเปิดบัญชี
2. บัญชีที่ประชาชนเปิดด้วยตนเอง และขายบัญชีต่อให้กับมิจฉาชีพนำไปใช้กระทำความผิด

– ปัจจุบัน การเปิดบัญชีม้าทั้งหมดที่ได้รับรายงานเป็นบัญชีที่เปิดด้วยตนเองและขายบัญชีต่อให้กับมิจฉาชีพนำไปใช้กระทำความผิด โดยส่วนใหญ่เลือกเปิดบัญชีผ่านช่องทาง online เนื่องด้วยมีความสะดวก (ยังไม่พบกรณีนำข้อมูลส่วนตัวไปสวมรอยเปิดบัญชี เนื่องจาก ธนาคารมีกระบวนการ KYC/CDD ที่เข้มงวด จะต้องใช้บัตรประชาชนตัวจริงและใช้เทคโนโลยีสแกนใบหน้าเพื่อป้องกันการสวมรอย ทั้งการเปิดบัญชีทั้งที่สาขา และออนไลน์)

(** ข้อมูลเพิ่มเติม KYC/CDD คือ การรู้จักลูกค้าและการตรวจสอบเพื่อทราบข้อเท็จจริงเกี่ยวกับลูกค้า )

– ธปท. ออกชุดมาตรการจัดการภัยทุจริตทางการเงินที่ดูแลตลอดเส้นทางการทำธุรกรรมทางการเงิน เพื่อเป็นแนวปฏิบัติขั้นต่ำให้สถาบันการเงินทุกแห่งปฏิบัติตามเป็นมาตรฐานเดียวกัน โดยมีการรักษาสมดุลระหว่างการบริหารจัดการความเสี่ยงกับการส่งเสริมบริการทางการเงินดิจิทัล ซึ่งจะช่วย (1) ยกระดับมาตรฐานการจัดการปัญหาภัยการเงินของสถาบันการเงิน (2) ลดความเสี่ยงที่ประชาชนจะถูกหลอกและได้รับความเสียหาย (3) สร้างความมั่นใจให้กับประชาชนในการใช้บริการทางการเงินดิจิทัล โดยมีมาตรการสำคัญที่ สง. ต้องดำเนินการ เช่น

ข่าวที่น่าสนใจ

ด้านการป้องกัน:
1. ยกระดับการเปิดบัญชี online : การเปิดบัญชีผ่านช่องทาง online ต้องยืนยันตัวตนด้วยการสแกนใบหน้า ร่วมกับเทคโนโลยี liveness detection เพื่อให้มั่นใจว่าคนเปิดบัญชีเป็นบุคคลเดียวกันกับบุคคลในรูปถ่ายบัตรประชาชน ซึ่งจะสามารถป้องกันมิจฉาชีพหลอกลวงเอาข้อมูลเหยื่อมาใช้สวมรอยเปิดบัญชี

2. จำกัดการใช้งานบัญชีม้า : จำกัด 1 mobile banking account ต่อผู้ใช้งาน และให้ใช้งานได้บนอุปกรณ์ 1 เครื่องเท่านั้น และยกระดับการยืนยันตัวตนด้วยการสแกนใบหน้า เมื่อทำธุรกรรมเกิน 50k บาท/วัน หรือรวม 200k บาท/วัน ( 5 หมื่นบาทต่อวัน หรือ 2 แสนบาทต่อวัน )

3. ส่งเสริมความรู้ : แจ้งเตือนเมื่อทำธุรกรรมทุกครั้ง และมีแบบประเมิน awareness test

ด้านการตรวจจับ:
1. มีระบบตรวจจับธุรกรรมต้องสงสัย และระงับธุรกรรมได้ทันที
2. ปรับปรุงเงื่อนไขการตรวจจับพฤติกรรมการโอนเงินที่เข้าข่ายเป็นบัญชีม้า โดยอาจใช้เทคโนโลยีร่วม เช่น Data Analytics และ AI/ML
ด้านการตอบสนองและรับมือ: มี hotline 24×7 รับเรื่องร้องเรียนด้าน Fraud แยกจากช่องทางให้บริการปกติ เพื่อให้สามารถระงับธุรกรรมบัญชีม้าได้อย่างรวดเร็ว

นอกจากนี้ ในระดับประเทศมี พ.ร.ก. มาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี ซึ่งจะช่วยแก้ไขข้อจำกัดได้เพิ่มเติม ทั้งด้านการแลกเปลี่ยนข้อมูลธุรกรรมต้องสงสัยระหว่างสถาบันการเงินและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้คล่องตัวขึ้น การระงับการทำธุรกรรมโดยทันทีเมื่อผู้เสียหายแจ้งสถาบันการเงิน และการกำหนดบทลงโทษผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับบัญชีม้าที่ชัดเจนขึ้น ดังนี้
– เปิดหรือใช้บัญชีม้ามีโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี ปรับไม่เกิน 3 แสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
– เป็นนายหน้าจัดหาบัญชีม้า และโฆษณาขายบัญชีม้า จำคุกไม่เกิน 2-5 ปี ปรับไม่เกิน 2-5 แสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

2. เมื่อมีการแจ้งว่า พบบัญชีม้า ธนาคารจะต้องมีแนวทางดำเนินการอย่างไร

• บัญชีที่ได้รับการตรวจสอบและยืนยันว่าเป็นบัญชีม้า

1. กรณี ได้รับแจ้งจากหน่วยงานบังคับใช้กฎหมาย เช่น ตำรวจ และ DSI
– ตำรวจ และ DSI จะส่งหมายอายัดบัญชีม้าไปยังธนาคารเจ้าของบัญชี
– เมื่อธนาคารได้รับหมายอายัด ธนาคารจะอายัดบัญชีดังกล่าวโดยทันที จนกว่าจะสิ้นสุดกระบวนการทางกฎหมาย

2. กรณี ได้รับแจ้งจากสำนักงาน ปปง.
– สำนักงาน ปปง. จะส่งรายชื่อบุคคลต้องสงสัยที่มีบัญชีม้าไปยังทุกธนาคารทุกแห่ง
-ธนาคารจะจำกัดการทำธุรกรรมผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ทุกบัญชีของบุคคลดังกล่าวภายใน 24 ชม. และแจ้งให้ลูกค้าติดต่อธนาคารเพื่อแสดงตน นอกจากนี้บุคคลดังกล่าวจะไม่สามารถเปิดบัญชี online ได้

• บัญชีต้องสงสัยที่เข้าข่ายเป็นบัญชีม้า

1. กรณี ได้รับแจ้งจากประชาชน
– ตาม พ.ร.ก. มาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี ธนาคารจะระงับธุรกรรมในบัญชีต้องสงสัยโดยทันทีเป็นระยะเวลา 72 ชั่วโมง และแจ้งข้อมูลให้ธนาคารปลายทางที่รับโอนเพื่อระงับธุรกรรมเป็นทอดๆ จากนั้นแจ้งให้ผู้เสียหายแจ้งความแก่ตำรวจเพื่อให้ธนาคารสามารถระงับบัญชีดังกล่าวได้ต่อไปอีก 7 วัน

2. กรณี ธนาคารตรวจพบบัญชีม้าเอง
– ตาม พ.ร.ก. มาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี ธนาคารจะระงับธุรกรรมในบัญชีต้องสงสัยโดยทันทีเป็นระยะเวลา 7 วัน จากนั้นแลกเปลี่ยนข้อมูลบัญชีต้องสงสัยให้ธนาคารอื่นทราบ เพื่อใช้ตรวจสอบหาบัญชีม้าของธนาคารตัวเอง รวมทั้งรายงานไปยัง ตำรวจ DSI และสำนักงาน ปปง. เพื่อตรวจสอบต่อไป

ธปท., บัญชีม้า, ธนาคารแห่งประเทศไทย

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

ธปท.เปิดมาตรการจัดการบัญชีม้า พร้อมแนวทางดำเนินการ