การเปลี่ยนแปลง Education Ecosystem จึงจะทำให้เกิดการพัฒนาได้ แต่ก่อนอื่นต้อง “เข้าใจ” ก่อนว่า Education Ecosystem มีอะไรบ้าง แล้วตกเติมส่วนที่ขาด แก้ไขส่วนที่ไม่ใช่ โดยต้องคำนึงถึงบริบทของสังคมไทยด้วย จะลอกแบบฝรั่งอย่างเดียวไม่ได้หรอก
อย่างเรามีปรัชญาของการพัฒนาการศึกษาอยู่ในรัฐธรรมนูญเลย แต่ก็ดูไม่ศักดิ์สิทธิ์ ต้องตะบี้ตะบันออกกฎหมายการศึกษาอีกหลายฉบับ น่าจะเอาทรัพยากรและเวลาที่จะใช้ออกกฎหมายเหล่านี้ไปพัฒนาการศึกษาให้เป็นไปตามปรัชญาที่กำหนดไว้ในมาตรา 54 ของรัฐธรรมนูญ จะดีกว่า กฎหมายไม่ต้องมาก เพราะยิ่งมากยิ่งมีกระบวนการขั้นตอนมาก ยิ่งจะเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนา เพราะแทนที่จะทำได้คล่องตัว ก็ไม่คล่องตัวเสียอย่างนั้น เพราะการศึกษามีพลวัตรสูงมาก การออกกฎหมายมาก ๆ หรือกำหนดอะไรไว้มากเกินไป จะขัดขวางการพัฒนาและนวัตกรรมการศึกษา
การเน้นออกกฎหมายเพื่อพัฒนาการศึกษา จึงไม่สอดคล้องกับ Education Ecosystem เลย ไม่มีที่ไหนเขาทำหรอก
ไปศึกษากฎหมายต่างประเทศดูก็ได้ ไม่มีประเทศไหนมีกฎหมายเกี่ยวกับการศึกษามากมายเท่าประเทศเราหรอก และคะแนน PISA เขาดีกว่าเรามาก
จะบอกในท้ายนี้ว่า การมีกฎหมายการศึกษามาก ๆ เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้การพัฒนา (แปลว่าการทำให้ดีขึ้น) การศึกษาเป็นไปได้ยากมากเพราะมันไม่สอดคล้องกับ Education Ecosystem
ฝากไว้จากลูกครูซึ่งบังเอิญมาเป็นนักร่างกฎหมายครับ