“เรือพระที่นั่ง นารายณ์ทรงสุบรรณ รัชกาลที่ 9” กับ ตำนาน ที่อาจไม่มีใครรู้

เรือพระที่นั่งนารายณ์ทรงสุบรรณ ลักษณะ

หัวเรือเป็นรูป พระครุฑพ่าห์ มีช่องกลมสำหรับติดตั้งปืนใหญ่ อยู่ที่หัวเรือใต้ตัวครุฑ มีความยาว 17 วา 3 ศอก กว้าง 5 ศอก 5 นิ้ว ลึก 1 ศอก 6 นิ้ว กำลัง 6 ศอก 6 นิ้ว พื้นท้องเรือภายนอก ทาสีแดง ฝีพาย 65 คน ต่อมาในรัชกาลที่ 4 ได้มีพระราชดำริให้เสริมรูปพระนารายณ์ยืนประทับบนหลังครุฑ เพื่อความเป็นสง่างามของลำเรือ และเพื่อให้ต้องตามคติในศาสนาพราหมณ์ เทวรูปพระนารายณ์ ที่สร้างขึ้นใหม่ในรัชกาลที่ 4 นั้น สร้างด้วยไม้จำหลักปิดทองประดับกระจกองค์พระนารายณ์ทรงเครื่องภูษิตา ภรณ์และมงกุฎยอดชัยพระพักตร์และพระวรกายประดับกระจกสีขาบ (สีน้ำเงินเข้ม) มี 4 พระกร ทรงเทพศาสตราคือ ตรี คทา จักร สังข์ ตามคติของพราหมณ์ซึ่งปรากฏในบทพระราชนิพนธ์เรื่องรามเกียรติ์ของรัชกาลที่ 1 ตอนกุมภกรรณต้องศรพระรามสิ้นชีวิต

แต่เมื่อมีการจัดสร้างเรือพระที่นั่ง นารายณ์ทรงสุบรรณ ลำใหม่ โขนเรือและตัวเรือจำหลักลงรักปิดทองประดับกระจก ที่หัวเรือเบื้องใต้ครุฑเป็นช่องสำหรับปืนใหญ่ กลางลำเรือทอดบัลลังก์กัญญาและมีแท่นประทับ เรือมีความยาว 44.30 เมตร กว้าง 3.20 เมตร ลึกถึงท้องเรือ 1.10 เมตร กินน้ำลึก 40 เซนติเมตร น้ำหนัก 20 ตัน ใช้กำลังพลประกอบด้วย ฝีพาย 50 คน นายเรือ 2 คน นายท้าย 2 คน คนถือธงท้าย 1 คน พลสัญญาณ 1 คน คนถือฉัตร 7 คน และคนเห่เรือ 1 คน

และจากหลักฐานเกี่ยวกับการจัด “กระบวนพยุหยาตราทางชลมารค” ในสมัยรัตนโกสินทร์ ปรากฎว่า ได้มีการนำเรือพระที่นั่งนารายณ์ทรงสุบรรณ เข้าร่วมในกระบวนพยุหยาตรา ครั้งสำคัญ 2 ครั้ง คือ กระบวนพยุหยาตราในการเสด็จเลียบพระนคร ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 เนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก วันที่ 21 พฤศภาคม 2394 และ ในพระราชพิธีสถาปนา สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมากุฎราชกุมาร (รัชกาลที่ 10 ในปัจจุบัน) เมื่อวันที่ 19 มกราคม 2429

เมื่อมีการจัดสร้างเรือพระราชพิธีลำใหม่ ในโอกาสที่รัฐบาลจัดงานพระราชพิธีกาญจนาภิเษกเพื่อเฉลิมฉลองวาระครบ 50 ปีแห่งการครองราชย์ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 จึงได้จัดเข้ากระบวนพยุหยาตราทางชลมารคครั้งแรก ในงานพระราชพิธีกาญจนาภิเษก เมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน 2539 และล่าสุด ในพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลถวายผ้าพระกฐินโดยกระบวนพยุหยาตราทางชลมารค เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ 28 กรกฎาคม 2567 รัชกาลที่ 10 ในเดือนตุลาคมนี้

ที่มาข้อมูล : พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ เรือพระราชพิธี, วิกิพีเดีย, เรารักพระเจ้าอยู่หัว

ขอบคุณภาพ เรือพระราชพิธี