ฟังถึงอึ้ง “ดร.สามารถ” เปิดเบื้องหลัง “ทางด่วนใต้ดิน” สายแรกของไทย จุดลึกสุด 48.5 เมตร ภายใต้ 4 ความท้าทายยิ่งใหญ่

2. ความท้าทายของทางด่วนใต้ดิน

ทางด่วนใต้ดินสายแรกของไทยมีข้อมูลที่น่าสนใจดังนี้

(1) เป็นทางด่วน 2 ชั้นอยู่ในอุโมงค์ ชั้นละ 2 ช่องจราจร ชั้นบนวิ่งไปทางแยกสุคนธสวัสดิ์ ชั้นล่างวิ่งไปทางแคราย ใช้ได้เฉพาะรถยนต์ 4 ล้อเท่านั้น ไม่มีทางออกจากอุโมงค์ระหว่างทาง !

(2) อุโมงค์ทางด่วนมีเส้นผ่านศูนย์กลางภายใน 15 เมตร ภายนอก 16.3 เมตร ใหญ่กว่าอุโมงค์รถไฟฟ้าใต้ดินซึ่งมีเส้นผ่านศูนย์กลางภายใน 5.7 เมตร ภายนอก 6.3 เมตร

(3) ศูนย์กลางของอุโมงค์ทางด่วนลึกกว่าระดับน้ำทะเลปานกลาง (MSL) 46.5 เมตร ในขณะที่ผิวถนนงามวงศ์วานและถนนประเสริฐมนูกิจสูงกว่า MSL 2 เมตร ดังนั้น อุโมงค์ทางด่วนจึงลึกกว่าผิวถนนงามวงศ์วานและถนนประเสริฐมนูกิจเท่ากับ 48.5 เมตร (46.5+2) หรือเท่ากับตึกสูง 16 ชั้น อุโมงค์ทางด่วนที่อยู่ลึกในระดับนี้เริ่มตั้งแต่ใต้คลองประปาไปจนถึงใต้คลองบางบัว ระยะทาง 5 กม. จากความยาวของอุโมงค์ทั้งหมด 8.06 กม. ทั้งนี้ ที่ระดับความลึก 48.5 เมตรนั้น จะเป็นระดับทางด่วนชั้นบนโดยประมาณ ส่วนระดับทางด่วนชั้นล่างจะลึกลงไปอีกประมาณ 5 เมตร

3. ข้อกังวลต่อทางด่วนใต้ดิน

แม้ว่าการก่อสร้างทางด่วนใต้ดินไม่เกินความสามารถของวิศวกรไทยและ กทพ. แต่ กทพ.ควรคำนึงถึงข้อห่วงใยที่สาธารณชนให้ความสนใจ เช่น อากาศเสียในอุโมงค์ ไฟไหม้ในอุโมงค์ เกิดอุบัติเหตุในอุโมงค์ หรือน้ำท่วมอุโมงค์ เป็นต้น ซึ่งผมเข้าใจดีว่า กทพ.ได้ออกแบบทางด่วนใต้ดินโดยให้ความสำคัญต่อข้อห่วงใยดังกล่าวไว้แล้ว แต่จะทำอย่างไรให้ทำสาธารณชนเกิดความมั่นใจ ? ข้อห่วงใยดังกล่าวมีดังนี้

(1) อากาศเสียในอุโมงค์

อากาศเสียในอุโมงค์ถูกปล่อยออกมาจากรถยนต์มีความเข้มข้นสูง เพราะถูกรวบรวมมาจากอุโมงค์เป็นระยะทางยาว จำเป็นต้องบำบัดให้อยู่ในระดับมาตรฐานไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพก่อนปล่อยออกมาจากอุโมงค์ที่อาคารระบายอากาศสู่บริเวณภายนอกต่อไป ซึ่งตลอดระยะทางมีอาคารระบายอากาศเพียง 4 อาคารเท่านั้น

(2) กรณีเกิดไฟไหม้ในอุโมงค์

หากเกิดไฟไหม้ในอุโมงค์จะต้องอพยพผู้ใช้ทางด่วนออกจากอุโมงค์โดยเร่งด่วน อุโมงค์ซึ่งลึกถึง 48.5 เมตร หรือเท่ากับตึกสูง 16 ชั้น มีทางด่วน 2 ชั้นอยู่ในอุโมงค์ ไม่ง่ายที่จะอพยพเด็ก สตรีมีครรภ์ ผู้สูงอายุ คนพิการ และคนป่วยออกจากอุโมงค์ เพราะยากที่จะเดินขึ้นบันไดหนีไฟที่สูงเท่ากับตึก 16 ชั้น ซึ่งตลอดระยะทางมีเพียง 4 จุดเท่านั้น แม้จะมีการติดตั้งลิฟต์ไว้คู่กับบันไดหนีไฟก็ตาม แต่เมื่อเกิดไฟไหม้จะสามารถใช้งานได้หรือไม่ ? เจ้าหน้าที่กู้ภัยจะต้องผ่านการฝึกอบรมมาอย่างดี พร้อมที่จะช่วยเหลือผู้ใช้ทางด่วนด้วยความชำนาญอย่างรวดเร็ว และที่สำคัญ ผู้ใช้ทางด่วนในอุโมงค์จะต้องได้รับการเรียนรู้ที่จะช่วยเหลือตนเองเมื่อเกิดไฟไหม้หรืออุบัติเหตุอื่นๆ ขึ้นในอุโมงค์

(3) กรณีเกิดอุบัติเหตุในอุโมงค์

หากเกิดอุบัติเหตุ รถชน รถพลิกคว่ำ รถไฟไหม้ หรือรถเสียในอุโมงค์ จะกู้ภัยได้อย่างไร ? ทางด่วนที่มีแค่ 2 ช่องจราจร และไหล่ทางกว้างแค่ 1.2-1.5 เมตร บางช่วงเหลือแค่ 0.5 เมตรเท่านั้น ยากที่รถกู้ภัยจะฝ่ารถติดไปถึงที่เกิดเหตุได้อย่างรวดเร็ว เพราะหน่วยกู้ภัยมีอยู่เพียง 2 จุดเท่านั้น คือที่ทางเข้า-ออกอุโมงค์ทั้ง 2 ด้าน เมื่อมีรถติดยาวเหยียดในอุโมงค์ อากาศเสียหรือมลพิษจะถูกปล่อยออกมามาก ซึ่งอาจจะเป็นอันตรายต่อผู้ใช้ทางด่วนได้

(4) การป้องกันน้ำท่วม

ผมเข้าใจดีว่า กทพ.ได้ออกแบบแนวทางการป้องกันน้ำท่วมอุโมงค์ไว้อย่างดีเช่นเดียวกับการออกแบบรถไฟฟ้าใต้ดิน แต่ก็อดห่วงไม่ได้ โดยเฉพาะพื้นที่บริเวณทางขึ้น-ลงทางด่วนบนถนนงามวงศ์วานซึ่งจะเป็นทางเข้า-ออกอุโมงค์ทางด่วนใต้ดิน บริเวณนี้เคยมีน้ำท่วมขังเป็นประจำเมื่อมีฝนตกหนัก แต่ต่อมาได้รับการแก้ไข ทำให้น้ำท่วมขังลดน้อยลง เมื่อมีการก่อสร้างทางเข้า-ออกอุโมงค์บริเวณนี้ จะต้องป้องกันไม่ให้ส่งผลกระทบต่อระบบป้องกันน้ำท่วม