ศาลเขตชิซูโอกะ ประเทศญี่ปุ่น มีคำพิพากษาวันนี้ ให้นายอิวาโอะ ฮา-คา-มาตะ วัย 88 ปี เป็นผู้บริสุทธิ์ ในการเปิดพิจารณาคดีใหม่ ล้างมลทินความผิดคดีปล้นฆ่ายกครัวนายจ้าง ภรรยาและลูกของนายจ้างอีกสองคนก่อนจุดไฟเผาบ้านเมื่อปี 2509
การอ่านคำพิพากษาในวันนี้ มีผู้สนับสนุนหลายร้อยคน ไปต่อแถวที่หน้าศาลเขตชิซูโอกะตั้งแต่เช้า หวังได้ที่นั่งเข้าไปฟังคำพิพากษาคดีที่ได้รับความสนใจจากทั่วประเทศ แต่นายฮาคามาตะ ไม่สามารถเดินทางไปที่ศาลได้ เนื่องจากสุขภาพร่างกายและจิตใจไม่เอื้ออำนวย มีอาการความจำเสื่อม อันเป็นผลจากการถูกจองจำในแดนประหารนานหลายสิบปี
ฮิเดโกะ พี่สาววัย 91 ปี ที่ต่อสู้ทวงความยุติธรรมให้น้องชายตลอดชีวิตของเธอ ไปฟังคำพิพากษาแทน หลังศาลประกาศว่าน้องชายเป็นผู้บริสุทธิ์ เธอค้อมศีรษะต่อหน้าผู้พิพากษาหลายครั้ง
ฮาคามาตะ อดีตเป็นนักมวยอาชีพ / หลังแขวนนวม ในปี 2504 ได้เข้าทำงานเป็นลูกจ้างแบบพักอาศัยในโรงงานทำมิโซ ในจังหวัดชิซูโอกะ ทางภาคกลางญี่ปุ่น
5 ปีต่อมา เกิดเหตุสะเทือนขวัญ นายจ้าง ภรรยานายจ้าง และลูกวัยรุ่นสองคน ถูกแทงเสียชีวิตในบ้าน ลูกจ้างซึ่งเป็นอดีตนักมวย ตกเป็นผู้ต้องสงสัยเบอร์หนึ่ง ถูกจับกุมและคุมขังในปีเดียวกันนั้น ตอนแรก เขาปฏิเสธข้อหา แต่ต่อมาให้การสารภาพหลังถูกสอบปากคำ 20 วัน
เมื่อพิจารณาคดีในชั้นศาล จำเลยกลับคำให้การโดยอ้างว่า ถูกตำรวจซ้อมบังคับสารภาพ แต่ศาลชั้นต้นไม่รับฟัง ตัดสินประหารชีวิตในปี 2511 จากความผิดฐานฆาตกรรม ปล้นทรัพย์และวางเพลิง ต่อมาในปี 2524 ศาลสูงพิพากษายืน โดยเชื่อหลักฐานสำคัญที่อัยการใช้เอาผิด เป็นเสื้อผ้าเปื้อนเลือดในถังมิโซ ที่พบหลังเกิดเหตุแล้วถึง 14 เดือน
ฮาคามาตะ ยืนยันความบริสุทธิ์ตลอดมา และอยู่ในแดนประหาร รอการแขวนคอครึ่งชีวิต ขณะที่พี่สาวที่อายุมากขึ้นทุกวัน และผู้สนับสนุน พยายามต่อสู้หลายสิบปีให้เปิดไต่สวนใหม่ กระทั่งได้หลักฐานสำคัญ เป็นผลตรวจ DNA ตัวอย่างเลือดบนเสื้อผ้า พบว่า ไม่ใช่เลือดของฮาคามาตะ หรือเหยื่อ ศาลจึงสั่งรื้อคดี ในปี 2557 ด้วยเหตุผลว่าพนักงานสอบสวนอาจสร้างหลักฐานเท็จ และสั่งปล่อยตัวจำเลย เนื่องจากอายุมากและสภาพจิตย่ำแย่ โดยตอนนั้น ฮาคามาตะ ติดคุกมาแล้ว 46 ปี
แม้ศาลสั่งรื้อคดีใหม่ แต่ก็ยังมีการต่อสู้ทางกฎหมายกันอีกหลายยก เนื่องจากอัยการพยายามยื่นคัดค้าน ศาลสูงโตเกียวสั่งยกเลิกคำร้องรื้อคดี ด้วยเหตุผลไม่ทราบแน่ชัด แต่เมื่อปีที่แล้ว ศาลสูงสุด มีคำสั่งให้โอกาสที่สองแก่ฮาคามาตะ สรุปว่า ผ่านไปถึง 9 ปี การพิจารณาคดีใหม่จึงเพิ่งเริ่มขึ้นเมื่อปีที่แล้วนี้เอง โดยโฟกัสของการพิจารณาคดีใหม่ คือความน่าเชื่อถือของหลักฐานสำคัญ เสื้อผ้า 5 ชิ้นที่อัยการกล่าวหาว่าจำเลยสวมใส่ขณะก่อเหตุ
เทปเป คาไซ เจ้าหน้าที่โครงการเอเชีย ของ ฮิวแมน ไรทส์ วอช กล่าวว่า คดีของฮาคามาตะ เป็นเพียงหนึ่งในตัวอย่างคดีมากมาย ใน “ระบบยุติธรรมแบบตัวประกัน” ของญี่ปุ่น ที่ผู้ต้องสงสัยจะถูกบีบบังคับสารภาพ ผ่านการฝากขังตามอำเภอใจและยาวนาน บ่อยครั้งถูกคุกคามขู่เข็ญระหว่างสอบปากคำ
ฮาคามาตะ เป็นนักโทษประหารญี่ปุ่นคนที่ 5 เท่านั้น ในประวัติศาสตร์ยุคหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ที่ได้โอกาสพิจารณาใหม่ และ 4 คดีก่อนหน้า ผลตัดสินออกมาก็พ้นผิดทั้งหมด โดยอัยการไม่ได้ยื่นอุทธรณ์ คดีของฮาคามาดะหลังจากนี้คือรอดูว่าอัยการจะอุทธรณ์หรือไม่
แอมเนสตี อินเตอร์เนชันแนล ระบุก่อนหน้านี้ว่า ฮาคามาตะ เป็นนักโทษที่ถูกคุมขังระหว่างรอการประหารนานที่สุดในโลก / 33 ปีที่นักโทษถูกขังเดี่ยว ต้องอยู่ในสภาพความหวาดวิตกถูกประหาร ไม่รู้ชะตากรรมในแต่ละวัน เป็นการทรมานทางจิตใจอย่างยิ่ง
ญี่ปุ่นเป็นประเทศอุตสาหกรรมและประชาธิปไตยขนาดใหญ่ แต่ยังใช้โทษประหาร แม้มีเสียงเรียกร้องให้ยกเลิกจากภายนอก แต่ประชาชนส่วนใหญ่ยังสนับสนุน
ถึงเดือนธันวาคมปีที่แล้ว ญี่ปุ่นมีนักโทษ 107 คนอยู่ในแดนประหาร ที่ตามธรรมเนียม จะได้รับแจ้งล่วงหน้าไม่กี่ชั่วโมง ก่อนถูกแขวนคอ
