ในระหว่างการประชุมรัฐสภานิวซีแลนด์ เพื่อลงมติรับรองร่างกฎหมายที่จุดชนวนโต้แย้ง เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน เมื่อประธานสภาเรียก ส.ส. ฮานา ราว-ฮิ-ติ ไมพี-คลาร์ก จากพรรคเมารี ซึ่งเป็นพรรคฝ่ายค้านให้ออกเสียง เธอกลับทำการประท้วงด้วยการลุกขึ้นฉีกสำเนาร่างกฎหมาย ก่อนร้องและเต้นฮากา จากนั้น เพื่อน ส.ส.ชนเผ่าเมารี ก็ได้ลุกจากเก้าอี้ ร่วมร้องและเต้น นอกจากนี้ ประชาชนที่เข้าไปดูการประชุมในส่วนที่เปิดให้เข้าชมได้ ก็ร่วมร้องด้วย จนเสียงดังอื้ออึง ในที่สุด ประธานสภาฯ ต้องสั่งพักการประชุมชั่วคราว และสั่งให้ส.ส.หญิง ไมพี-คลาร์ก ออกจากห้องประชุม
ฮากา เป็นธรรมเนียมโบราณของชนเผ่าเมารี เพื่อสร้างกำลังใจและข่มขวัญศัตรูก่อนออกรบ ซึ่งโด่งดังไปทั่วโลกจากทีมชาติรักบี้นิวซีแลนด์ ที่จะทำฮากา ก่อนลงแข่งขัน
สำหรับร่างกฎหมายอันที่เป็นที่มาของการประท้วงครั้งนี้ จะเป็นการตีความสนธิสัญญาไวทังกิ (Treaty of Waitangi ) ระหว่างอังกฤษกับชนเผ่าพื้นเมืองเมารีแบบใหม่
สนธิสัญญาไวทังกิ ถูกใช้เป็นแนวทางการดำเนินความสัมพันธ์ระหว่างชนเผ่าเมารี กับผู้ตั้งรกรากผิวขาว นับตั้งแต่ผู้นำชนเผ่าเมารี 500 คน ลงนามกับมกุฎราชกุมารอังกฤษ เมื่อปี ค.ศ. 1840 หรือเมื่อ 184 ปีก่อน ซึ่งสาระสำคัญคือ ชนเผ่าเมารียอมรับการปกครองของอังกฤษ แลกกับการรักษาที่ดินและประเพณีของตนไว้ นับแต่นั้นมา สนธิสัญญาฉบับนี้ ผ่านการตีความจากรัฐสภาและศาลหลายครั้งหลายหน นำไปสู่การรับประกันสิทธิต่าง ๆ ของชาวเมารี รวมถึงโควตาการจ้างงาน และการชดเชยทางการเงิน
แต่พรรค ATC นิวซีแลนด์ ซึ่งเป็นพรรคร่วมรัฐบาล แย้งว่า สนธิสัญญาฉบับนี้ เลือกปฏิบัติกับประชาชนกลุ่มอื่นที่ไม่ใช่ชนเผ่าเมารี และผลักดันร่างกฎหมายใหม่ ที่จะเป็นการตีความสนธิสัญญาไวทังกิอย่างแคบ แต่ชาวเมารีและฝ่ายสนับสนุน มองว่าเป็นการลิดรอนสิทธิของชนพื้นเมือง ที่มีสัดส่วน 20% ของประชากรนิวซีแลนด์ 5 ล้าน 3 แสนคน
ร่างกฎหมายผ่านความเห็นชอบวาระแรก หลังสภากลับมาประชุมจนเสร็จสิ้นเมื่อวานนี้ แต่ก็ไม่น่าจะได้เสียงสนับสนุนมากพอที่จะออกเป็นกฎหมายได้ในท้ายที่สุด เพราะพรรคเนชั่นแนล ของนายกรัฐมนตรี คริสโตเฟอร์ ลักซอน และพรรคร่วมรัฐบาล นิวซีแลนด์ เฟิร์สต์ โหวตสนับสนุนแค่วาระแรกเท่านั้น ตามเงื่อนไขข้อตกลงที่ทำไว้กับพรรค ATC ตอนตั้งรัฐบาลผสม ทั้งสองพรรคบอกแล้วว่าจะไม่ออกเสียงสนับสนุนให้เป็นกฎหมาย
ไม่ใช่ครั้งแรกที่ ส.ส.พรรคเมารี เต้น ฮากา ในสภา / เมื่อปี 2564 ราวิรี ไวติติ ผู้นำพรรคฯ ก็เคยถูกนำตัวออกจากห้องประชุมมาแล้วเพราะเต้นฮากาประท้วง หลังจากส.ส.พรรคเนชันแนล อภิปรายว่า การแยกระบบดูแลสุขภาพให้กับชนเผ่าเมารี เป็นการเลือกปฏิบัติ
🇳🇿 Māori MPs performing the Haka in New Zealand Parliament ripping apart a bill redefining the Treaty of Waitangi.
The Treaty of Waitangi is a document of central importance to the history of New Zealand, its constitution, and its national mythos. pic.twitter.com/OeUZ0g1UMj
— Lord Bebo (@MyLordBebo) November 14, 2024
