นายเทพ ชุมสาย ณ อยุธยา เกิดเมื่อวันที่ 5 มกราคม พ.ศ. 2473 ที่อำเภอบ้านสร้าง จังหวัดปราจีนบุรี ขณะศึกษาชั้นมัธยม ณ โรงเรียนสีตบุตรบำรุง ถนนรองเมือง จังหวัดพระนคร เมื่อ พ.ศ. 2478 โรงเรียนปิดลงเนื่องจากภัยสงครามโลกครั้งที่ ๒ จึงลี้ภัยไปอยู่ต่างจังหวัดและมิได้ศึกษาต่ออีก เมื่ออายุ ๒๔ ปี เริ่มเขียนเรื่องสั้นครั้งแรกลงหนังสือพิมพ์หลักเมืองรายวัน ชื่อเรื่อง “หาดจอมเทียน” ใช้นามปากกา “เทพเทวีวิจิตร” ต่อมาได้เปลี่ยนเป็น “เทพเทวี” และใช้สำหรับ เขียนนวนิยายพาฝัน พ.ศ. 2502 เริ่มเขียนนวนิยายสยองขวัญเรื่องแรกคือ “กายทิพย์” ตีพิมพ์ ในนิตยสารบางกอกรายสัปดาห์ ใช้นามปากกา “ตรี อภิรุม” จากนั้นเขียนนวนิยายแนวพาฝัน และแนวสยองขวัญตีพิมพ์ในนิตยสารต่าง ๆ อาทิ ชีวิตจริง อัลบั้มชีวิตดารา คู่รักคู่ชีวิต ดาราภาพยนตร์ ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๒๕ ถึง พ.ศ. ๒๕๕๗ มีผลงานนวนิยายนับร้อยเรื่อง ตีพิมพ์ เป็นเล่มรวมทั้งสิ้น 58 เรื่อง ผลงานโดดเด่น เช่น แก้วขนเหล็ก ทายาทอสูร นาคี ผลงาน ถูกสร้างเป็นละครวิทยุ ภาพยนตร์ และละครโทรทัศน์ รวม 19 เรื่อง เทพได้รับรางวัลนราธิป จากสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2556 ผลงานนวนิยายลึกลับสยองขวัญของเทพ เป็นหมุดหมายเรื่องลึกลับสยองขวัญของไทย

สำหรับนายเทพ จัดว่าเป็นผู้ที่มีความสามารถทางวรรณศิลป์ สร้างสัญลักษณ์เชิงอำนาจที่ก่อให้เกิดความสยองขวัญ เทพสร้างสรรค์ผลงานนับร้อยเรื่องจนได้สมญาว่า “ราชานวนิยายลึกลับสยองขวัญแห่งประเทศไทย” ยืนหยัดในความเป็นนักเขียนอาชีพที่มีผลงานตั้งแต่อายุ 24 ปี จนถึงอายุ 90 ปี และยังคง ทำงานอยู่อย่างสม่ำเสมอ กล่าวได้ว่า เทพ ชุมสาย ณ อยุธยา เป็นนักเขียนผู้สร้างสรรค์วรรณศิลป์ ข้ามผ่านกาลเวลาอย่างแท้จริง นายเทพ ชุมสาย ณ อยุธยา จึงได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พุทธศักราช 2562