ปรับบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำแบบดั้งเดิม เปลี่ยนสู่แบบพัฒนา ลดเสี่ยง-เลี่ยงโรค

การเลี้ยงกุ้งด้วยวิธีการแบบดั้งเดิมจึงมีความสี่ยงสูงมาก ไม่ว่าจะเป็นปัญหาเรื่องโรคที่มากับสัตว์พาหะหรือเชื้อที่ปนเปื้อนมากับน้ำ ซึ่งหลายปีที่ผ่านมาในแหล่งน้ำธรรมชาติได้ตรวจพบพาหะนำโรคกุ้งและการปนเปื้อนของเชื้อก่อโรคในน้ำที่สูบเข้ามาในบ่อเลี้ยงและยิ่งเป็นบ่อแบบธรรมชาติที่ไม่มีการกำจัดพาหะของโรคออกโดยการกรองหรือฆ่าเชื้อในน้ำก่อนนำน้ำมาใช้เลี้ยงกุ้ง จึงทำให้เราไม่ได้ผลผลิตตามเป้าหมายและได้รับความเสียหาย ซึ่งต่างจากในอดีตที่แหล่งน้ำธรรมชาติยังไม่มีโรคระบาดเกิดขึ้น

นอกจากนี้ ในกรณีที่ปลาหมอคางดำหลุดเข้าไปในบ่อเลี้ยงกุ้งแบบธรรมชาติ เมื่อกุ้งได้รับความเสียหายจากโรค แต่ปลาเหล่านี้ไม่ได้รับความเสียหายจากโรคกุ้งจึงเจริญเติบโตและขยายพันธุ์ในบ่อเลี้ยงกุ้งได้ต่อเนื่อง อีกทั้งยังมีโอกาสหลุดไปเพิ่มจำนวนในแหล่งน้ำธรรมชาติ ทำให้ปลาหมอคางดำมีจำนวนมากขึ้นกว่าเดิม

ส่วนการเลี้ยงแบบพัฒนา (Intensive Shrimp Culture) จะเป็นบ่อขนาดเล็กที่สำคัญเกษตรกรให้ความสำคัญตั้งแต่การเตรียมบ่อเลี้ยง การทำบ่อพักน้ำ (เพื่อรักษาคุณภาพน้ำให้ได้มาตรฐานเหมาะกับการเลี้ยง) การปล่อยลูกกุ้งที่มีคุณภาพดีมาจากบ่ออนุบาล ให้อาหารและอาหารเสริมกับกุ้งให้ได้คุณภาพตามต้องการ ใช้อุปกรณ์และเทคโนโลยีในการเลี้ยงเพื่อป้องกันโรค ทุกขั้นตอนต้องทำตามหลักวิชาการหรือตามเทคนิคของแต่ละฟาร์ม เช่น การเติมจุลินทรีย์บางชนิดลงไปในบ่อ วิธีนี้จะทำให้ได้ผลผลิตสูงแต่ก็จะมีต้นทุนการเลี้ยงสูงขึ้นตามไปด้วย ซึ่งมีผู้เลี้ยงกุ้งและเอกชนหลายรายที่เปลี่ยนไปเลี้ยงระบบปิดและหมุนเวียนน้ำภายในฟาร์มกลับมาใช้ใหม่ เพื่อความปลอดภัยของสิ่งแวดล้อมและลดความเสี่ยงจากโรคระบาด

เกษตรกรที่ยังใช้วิธีการเลี้ยงกุ้งแบบดั้งเดิม หากปรับเปลี่ยนสู่การเลี้ยงแบบพัฒนา ด้วยการกรองน้ำ ฆ่าเชื้อในน้ำและพักน้ำเหมือนเกษตรกรหลายรายที่ไม่ยอมอ่อนข้อให้กับปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ก็จะอยู่รอดมาอย่างต่อเนื่องขายผลผลิตได้ตามราคาตลาด ยังรักษาฟาร์มมาได้นับสิบๆปี โดยไม่ต้องปล่อยให้เป็นบ่อร้าง หรือแม้กระทั่งช่วงเวลาที่ประเทศไทยเผชิญปัญหาอาการตายด่วน (Early Mortality Sysdrome : EMS) และอีกหลายโรค ที่กระทบต่อผลผลิตกุ้งของไทยเสียหายอย่างหนักทุกพื้นที่เฉลี่ย 30-50% แต่ก็ยังมีเกษตรกรไม่น้อยที่อยู่รอดปลอดภัย ป้องกันผลผลิตในบ่อเลี้ยงไม่เสียหายจากอาการตายด่วนและได้รับราคาดี