กองทัพภาคที่ 1 ได้รับสถาปนาขึ้นเมื่อปี 2453 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รวม 3 กองพล คือ กองพลที่ 1 มณฑลทหารกรุงเทพฯ กองพลที่ 2 มณฑลนครไชยศรี และกองพลที่ 3 มณฑลกรุงเก่า ตั้งเป็น กองทัพที่ 1 ก่อนที่จะเปลี่ยนนามหน่วยเป็น กองทัพภาคที่ 1

โดยมีภารกิจสำคัญการรักษาความสงบเรียบร้อยภายในประเทศ ด้วยการเตรียมกำลังให้มีความพร้อมในการรักษาความสงบเรียบร้อยตามสถานการณ์ พร้อมทั้งจัดตั้งกองอำนวยการติดตามสถานการณ์ เพื่อทำหน้าที่ควบคุมบังคับบัญชา รองรับภารกิจพัฒนาประเทศ ในบทบาทของศูนย์บรรเทาสาธารณภัยกองทัพภาคที่ 1 ในการช่วยเหลือประชาชนที่ประสบภัยพิบัติต่างๆ ในพื้นที่กรุงเทพมหานคร และ 25 จังหวัดภาคกลาง ตลอดจนสนับสนุนงานของรัฐบาล ขณะเดียวกันได้ปฏิบัติภารกิจในการถวายพระเกียรติ ถวายความปลอดภัยพระบรมวงศานุวงศ์ และสนองโครงการพระราชดำริต่างๆ พร้อมทั้งเป็นกำลังสำคัญในการปกป้องสถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ ให้คงอยู่อย่างมั่นคง และสามารถปรับตัวให้พร้อมที่เผชิญภัยคุกคามทุกรูปแบบ