ปัจจุบันสถานการณ์ปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน หรือ PM 2.5 ทวีความรุนแรงจนส่งผลกระทบต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตของประชาชน รวมถึงสิ่งแวดล้อมโดยรวมของประเทศมากยิ่งขึ้น ปฏิเสธไม่ได้ว่าสาเหตุส่วนหนึ่งมาจากการเผาในพื้นที่เกษตรกรรมที่ทำให้เกิดฝุ่นควัน โดยเฉพาะในช่วงหลังเก็บเกี่ยวและช่วงการเตรียมพื้นที่สำหรับการเพาะปลูก ซึ่งเกษตรกรส่วนใหญ่เลือกใช้วิธีการเผาเศษวัสดุทางการเกษตรแทนวิธีการอื่น ๆ เนื่องจากเป็นวิธีการที่สะดวก รวดเร็ว และใช้ต้นทุนต่ำ โดยเฉพาะการเผาใบอ้อย ตอซังและฟางข้าว และตอซังข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ทำให้ปัญหาเรื่องการเผาในพื้นที่เกษตรกรรมเป็นปัญหาที่ ศาสตราจารย์ ดร.นฤมล ภิญโญสินวัฒน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ให้ความสำคัญ และได้สั่งการให้หน่วยงานในสังกัดดำเนินมาตรการเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาฝุ่นละออง PM 2.5 อย่างเร่งด่วน
ด้านนายวิศิษฐ์ ศรีสุวรรณ์ อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ เปิดเผยว่า กรมส่งเสริมสหกรณ์ตระหนักและให้ความสำคัญเรื่องการป้องกันและแก้ไขปัญหาฝุ่นละออง PM 2.5 ภาคการเกษตร จึงได้ออกแนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาฝุ่นละออง PM 2.5 ภาคการเกษตร ในเขตพื้นที่นิคมสหกรณ์ สั่งห้ามไม่ให้มีการเผาในเขตพื้นที่นิคมสหกรณ์ไปก่อนหน้าแล้ว แต่ถึงกระนั้นกรมยังเล็งเห็นว่าการทำเกษตรแบบปลอดการเผาเป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพ สหกรณ์ควรนำอุปกรณ์การตลาดหรือเทคโนโลยีต่าง ๆ เข้ามาใช้เพื่อสนับสนุนการหยุดการเผาในพื้นที่การเกษตร ควบคู่กับการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตพืช และใช้ประโยชน์จากเศษวัสดุทางการเกษตรที่สามารถพัฒนานำไปต่อยอดจากนวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่าได้
“เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ไขปัญหาฝุ่นละออง PM 2.5 ภาคการเกษตร กรมส่งเสริมสหกรณ์ จึงได้ดำเนินการสนับสนุนอุปกรณ์การตลาดและเครื่องจักรกล ผ่านโครงการต่าง ๆ ให้แก่สหกรณ์แต่ละพื้นที่ เพื่อช่วยเตรียมความพร้อมของดินและช่วงเก็บเกี่ยว เพื่อลดปัญหาการเผาในพื้นที่การเกษตรให้ได้มากที่สุด โดยมุ่งเน้นให้สมาชิกสหกรณ์ใช้ประโยชน์จากการใช้วัสดุเหลือใช้ที่เกิดจากการเพาะปลูก เช่น นำมาผลิตปุ๋ยอินทรีย์ ผลิตอาหารสัตว์ หรือนำมาใช้เป็นพลังงานทดแทน ใช้เทคโนโลยีและอุปกรณ์การตลาดที่ได้รับให้เกิดประโยชน์เต็มที่” อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ กล่าว
ทั้งนี้ กรมส่งเสริมสหกรณ์ดำเนินการสนับสนุนอุปกรณ์การตลาดให้แก่สหกรณ์ เพื่อช่วยลดปัญหาการก่อให้เกิดฝุ่นละออง PM 2.5 เป็นจำนวนกว่า 250 รายการ มูลค่ากว่า 190 ล้านบาท ครอบคลุมในพื้นที่ 57 จังหวัด 195 สหกรณ์ โดยมีทั้งการสนับสนุนรถไถ รถแทรกเตอร์พร้อมอุปกรณ์เพื่อการไถพรวนและลดการเผาตอซัง สนับสนุนอุปกรณ์กำจัดวัชพืชในแปลงเกษตรเพื่อลดการเผา เช่น เครื่องตัดหญ้า รถตัดหญ้า รวมถึงสนับสนุนเครื่องอัดฟางเพื่อใช้ประโยชน์จากวัสดุเหลือใช้ และสนับสนุนระบบกำจัดฝุ่นละอองภายในโรงสีข้าวของสหกรณ์อีกด้วย นอกจากนี้ ในปีงบประมาณ พ.ศ.2569 กรมส่งเสริมสหกรณ์ยังได้เตรียมแผนให้การสนับสนุนอุปกรณ์การตลาดแก่สหกรณ์อย่างต่อเนื่อง และเตรียมการจัดทำโครงการสร้างมูลค่าเพิ่มจากวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร โดยมุ่งเน้นไปที่สหกรณ์ภาคการเกษตรที่ผลิตสินค้า พืชไร่ พืชสวนและปศุสัตว์ เป็นหลัก
