“ฝีดาษลิง” 2565 แนวโน้มผู้ป่วยพุ่งสูง ครั้งนี้คุมการระบาดยาก

ฝีดาษวานร วัคซีน 3rd generation

หมอยง ระบุ วัคซีนดังกล่าว ใช้สายพันธุ์ Vaccinia มาดัดแปลงพันธุกรรม (Modified Vaccinia Ankara) ผลิตโดย Bavarian Nordic ใช้ชื่อ MVA-BN เป็นไวรัสมีชีวิต ทำให้อ่อนฤทธิ์ ไม่สามารถแบ่งตัวได้

• ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง สร้างภูมิต้านทาน ไม่เกิดตุ่มหนอง
• ประสิทธิภาพ เท่าเทียมกับวัคซีนในอดีต
• ให้ได้ในผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ
• ไม่เป็นข้อห้ามเด็ดขาดในสตรีตั้งครรภ์ (ไวรัสไม่สามารถแบ่งตัวได้) ให้ได้ในแม่ที่กำลังให้นมบุตร
• ต่างกับวัคซีนใน Generation ที่ 1 และ 2 ที่ใช้ปลูก วัคซีนนี้ใช้ฉีดใต้ผิวหนัง 2 ครั้ง ห่างกัน 4 สัปดาห์
• ผู้ที่ปลูกฝีมาแล้ว ให้ครั้งเดียว
• ผู้สัมผัสโรค ให้ภายใน 4 วัน ป้องกันการติดเชื้อได้ หรือลดอาการโรคลง
• ในยุโรป (Imvanex) ในอเมริกา (Jynneos) ยังไม่ได้มีการขึ้นทะเบียน มาใช้ในประเทศไทย

วัคซีนป้องกันฝีดาษ ประเทศไทยเลิกปลูกฝีเมื่อใด

หมอยง ระบุ ผมเองจบแพทย์ในปี พ.ศ. 2517 และได้เรียนทางเด็กต่อ ในปี พ.ศ. 2518 ก็ไม่ได้มีการปลูกฝีในโรงพยาบาลจุฬาฯ แล้ว หลานผมเกิดในปี 2518 , 2520 และลูกเกิด มกราคม 2523 ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันวัณโรคอย่างเดียว ไม่ได้ปลูกฝีแล้ว ดังแสดงในรูป

“ผมอยู่ในเหตุการณ์ตลอด และยังได้เคยปลูกฝีให้กับเด็กด้วยในช่วงจบใหม่ ๆ ยังจำได้ มาทำคลินิกแถวตรอกจันทร์ ในปี 2521 คนจีนมักจะถามว่า ทำไมเดี๋ยวนี้ไม่ปลูกฝีแล้วหรือ” หมอยง เผยและบอกต่อว่า การปลูกฝีเป็นที่ยอมรับของคนจีนเป็นอย่างมาก อเมริกาและยุโรป เลิกปลูกฝีตั้งแต่ปี ค.ศ. 1970 ต้น หรือประมาณ 2513 ถึง 2514 ประเทศไทยเลิกปลูกฝีในโรงพยาบาลใหญ่ ๆ ประมาณปี 2517 ถึง 2518 แต่ขณะนั้นยังเลิกไม่ได้เด็ดขาด แต่การปลูกลดน้อยลงมาก เพราะไม่มีโรคฝีดาษในประเทศไทยมานานมาก ให้ดูแผลเป็นที่หัวไหล่ ถ้ามีการปลูกฝีและป้องกันวัณโรค จะมี 2 แผลเป็น

ประเทศสุดท้ายที่มีโรคฝีดาษ คือ ประเทศโซมาเลีย ในปี พ.ศ. 2520 และองค์การอนามัยโลกประกาศยกเลิกการปลูกฝี และถือว่าได้กวาดล้างโรคฝีดาษให้หมดไปแล้วในปี 2523 ทั่วโลกจึงได้มีการยกเลิกการปลูกฝีอย่างเป็นทางการ ประชากรในยุโรปและอเมริกาที่อายุเกินกว่า 50 ปี จึงไม่ได้รับการปลูกฝี ส่วนสำหรับประเทศกำลังพัฒนาเลิกปลูกฝี มาประมาณ 40 ปี ประเทศไทยเลิกก่อน โดยเริ่มตั้งแต่ปี พ.ศ. 2517 และไปเลิกเด็ดขาดตามองค์การอนามัยโลก ในปี 2523

“ฝีดาษลิง” จะพบในประเทศไทยไหม

หมอยง โพสต์ ระบุ ฝีดาษวานรที่กำลังระบาดตั้งแต่เดือนพฤษภาคมเป็นต้นมาเป็นระยะเวลาประมาณ 1 เดือน มีผู้ป่วยที่ยืนยันแล้วร่วม 600 คน ในประเทศต่างๆเกือบ 30 ประเทศแล้ว การแพร่กระจายครั้งนี้เป็นการแพร่กระจายนอกทวีปแอฟริกาที่มากที่สุด ผู้ป่วยเกือบทั้งหมด เป็น

• เพศชาย (98%)
• เพศหญิง (แท้) น้อยมาก

ต่างจากการระบาดในแอฟริกาจะเป็น เพศชาย ประมาณ 2 ใน 3 เป็น เพศหญิง ประมาณ 1 ใน 3 อายุที่ระบาดในครั้งนี้จะอยู่ระหว่าง 20 ถึง 50 ปี ซึ่งต่างจากในแอฟริกา พบทั้งเด็กและผู้ใหญ่

หมอยง ระบุและบอกอีกว่า การระบาดในครั้งนี้มีการแพร่กระจายมาก จาก การเฉลิมฉลอง ที่มีการจัดขึ้นที่ สเปน และ เบลเยียม และสถานซาวน่า ใน สเปน และ โปรตุเกส ประเทศที่พบโรคนี้มากที่สุดคือประเทศสเปน รองลงมาคือ อังกฤษ และ โปรตุเกส

“รอยโรคที่พบ จะพบอยู่ในร่มผ้า หรือบริเวณที่ลับ ประมาณ 30 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งแตกต่างจากผู้ป่วยในแอฟริกา” หมอยง บอกต่อว่า การเฉลิมฉลองเทศกาลมีการสัมผัสกันอย่างใกล้ชิด จึงเป็นปัจจัยหนึ่งในการสัมผัสและติดต่อโรค

จากข้อมูลทั้งหมด ประเทศไทยจึงเป็นประเทศหนึ่ง ที่มีโอกาสเสี่ยงการเกิดโรคนี้ ในอนาคตอันใกล้นี้ แต่อำนาจการกระจายของโรคยังต่ำ เมื่อเปรียบเทียบกับโควิด โอกาสที่จะระบาดใหญ่แบบโควิดจึงไม่มี จะระบาดอยู่จำเพาะกลุ่ม

สิ่งสำคัญที่ต้องระวังคือ คนกับสัตว์เลี้ยง ถ้าคนนำเชื้อฝีดาษวานรไปให้สัตว์เลี้ยง สัตว์เลี้ยงจะเป็นพาหะและนำไปสู่สัตว์ประจำถิ่นโดยเฉพาะ หนู กระต่าย กระรอก แล้วเมื่อนั้นจะเป็นโรคประจำถิ่น

“ผู้ป่วยฝีดาษวานร ยังมีแนวโน้มพุ่งสูงขึ้น ขณะนี้ มีผู้ป่วยยืนยันแล้ว 920 คน ในร่วม 30 ประเทศ โดยพบมากในประเทศอังกฤษ สเปน โปรตุเกส ในยุโรปและอเมริกา และยังมีผู้ต้องสงสัยอีกหลายร้อยรายที่รอการยืนยัน” หมอยง ระบุและบอกว่า ประเทศไทยมีผู้ต้องสงสัย แต่เมื่อตรวจแล้วพบว่าไม่ใช่เป็นฝีดาษวานร

ทั้งนี้ เมื่อวิเคราะห์ดูจำนวนผู้ป่วย ในรายงานที่ออกมา จะบอกเพศสภาพ 290 คน ส่วนใหญ่ไม่ได้บอกเพศสภาพ ที่รายงานเพศสภาพ ก็ยังเป็นเพศชายเกือบทั้งหมด 287 คน เพศหญิง 3 คน (www.global.health : คลิกที่นี่) ยังไม่มีผู้ป่วยเสียชีวิต โรคหายได้เอง การควบคุมการระบาดในครั้งนี้ คงทำได้ยากกว่าทุกครั้ง