ทำความรู้จัก ภาวะ "มาลาเรีย" ขึ้นสมอง ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง ที่คร่าชีวิตผู้คนหลักล้านคนต่อปีทั่วโลก
ข่าวที่น่าสนใจ
สถาบันประสาทวิทยา กรมการแพทย์ เผยโรคมาลาเรียเกิดจากการที่ยุงก้นปล่องเพศเมียเป็นพาหะนำโรค เข้าสู่ร่างกาย หลังจากปล่อยเชื้อเข้าสู่ร่างกายจะพัฒนาทำให้เกิดเป็นโรค มีไข้สูง ภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง คือ ภาวะมาลา เรียขึ้นสมอง
นายแพทย์สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ เผยว่า การติดเชื้อเป็นปัญหาสำคัญของระบบสาธารณสุข โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่อาศัยแถบเส้นศูนย์สูตร แม้ว่าปัจจุบันจะมีเป็นที่รู้จักและมีความเข้าใจมากขึ้น แต่ปัจจุบันยังมีผู้เสียชีวิตในระดับหลักล้านคน/ปีทั่วโลก
ภาวะมาลา เรียขึ้นสมอง ถือว่าเป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญของการติดเชื้อโดยปกติจะมีแค่เชื้อชนิดฟัลซิปารัม ที่ทำให้เกิดมาลา เรียขึ้นสมอง ส่วนมาลา เรียเกิดจากเชื้อที่เรียกว่า พาสโมเดียม ซึ่งในมนุษย์มีเชื้อมาลา เรียที่ติดต่อได้ทั้งหมด 4 ประเภท ได้แก่
- เชื้อพลาสโมเดียมฟัล ชิปารัม
- เชื้อพลาสโมเดียมไวแวกซ์
- เชื้อพลาสโมเดียมมาลาเรอิ
- เชื้อพลาสโมเดียมโอวาเล
และอาจพบเชื้ออีกชนิดที่มาจากลิงสู่คน เรียกว่า เชื้อพลาสโมเดียมโนไซ ซึ่งในทั้งหมด เชื้อชนิดฟัลซิปารัม เป็นเชื้อที่มีความรุนแรงสุด ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในหลายระบบจนถึงอาการทางสมองและทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้
นายแพทย์ธนินทร์ เวชชาภินันท์ ผู้อำนวยการสถาบันประสาทวิทยา กล่าวเพิ่มเติมว่า เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกาย จะผ่านจากไปยังเซลล์ตับและเข้าไปอาศัยในเม็ดเลือดแดง ทำให้เม็ดเลือดแดงมีรูปร่างผิดปกติ ส่งผลให้เม็ดเลือดแดงที่มีเชื้อไปอุดกั้นระบบไหลเวียนขนาดเล็ก ทำให้สมองขาดเลือดไม่สามารถทำงานได้เป็นปกติ
ในบางรายมีลักษณะความดันในสมองเพิ่มขึ้น ทำให้เกิดอาการผิดปกติเช่น
- มีพฤติกรรมสับสน
- ภาวะเพ้อ
- เกิดอาการชัก
ในกรณีนี้แม้จะมีการอุดกั้นเกิดขึ้น แต่ลักษณะการอุดกั้นไม่ใช่เส้นเลือดใหญ่ จึงไม่ได้พบผู้ป่วยที่มีลักษณะแขนขาอ่อนแรงเหมือนในผู้ป่วยเส้นเลือดสมองตีบ
อาการอย่างอื่นที่สามารถพบได้ เช่น
- อาการปวดศีรษะ
- ปวดกล้ามเนื้อตามตัว
- คอแข็ง
- บางรายอาจมีอาการกัดฟันค้าง ไม่เปิดปาก
- หรืออาจมีอาการเกร็งของร่างกายผิดปกติ
อาการอย่างอื่นที่อาจตรวจเจอร่วม ได้แก่
- ตับโต ตัวเหลือง
- ปอดมีน้ำคั่ง
- ไตวาย
- น้ำตาลในเลือดต่ำ
- มีเลือดออก หรือความดันตก
ในการวินิจฉัยประวัติ คือ ส่วนสำคัญ การตรวจเจอเชื้อในเลือด โดยการดูผ่านสไลด์จะเป็นวิธีที่ยืนยันการวินิจฉัยได้ดีที่สุด ในผู้ป่วยอาจจะมีลักษณะอาการทางจิต เช่น
- หวาดระแวง หลงผิด
- บุคลิกภาพเปลี่ยน เห็นภาพหลอน
- ภาวะสับสน ซึมเศร้า
ภาวะดังกล่าว อาจไม่ได้เจอบ่อย มักจะเจอในช่วงที่กำลังหายจากโรค หรือช่วงที่ขณะให้ยารักษามาลา เรียบางชนิด เนื่องจาก ภาวะมาลา เรียขึ้นสมองถือเป็นภาวะฉุกเฉินถ้าได้รับการยืนยันการวินิจฉัย ผู้ป่วยควรจะได้รับการรักษาที่รวดเร็ว เหมาะสม และคอยสังเกตภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ที่มีผลต่อการเสียชีวิตของผู้ป่วยได้
ข้อมูล : กรมการแพทย์
ข่าวที่เกี่ยวข้อง