ยังคงเป็นประเด็นร้อนแรง หลังจากที่ สปสช. จัดซื้อจัดหา ชุดตรวจโควิด-19 แบบตรวจหาแอนติเจนด้วยตนเอง Antigen Test Kit ตามโครงการพิเศษของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ตั้งงบประมาณ 1,014 ล้านบาท จำนวน 8.5 ล้านชุด (เฉลี่ยราคากลางอยู่ที่ 120 บาท) โดยแนวทางจัดหาทางเครือข่ายโรงพยาบาลราชวิถีจะต้องไปดำเนินการจัดหาชุดตรวจ ATK ทางองค์การเภสัชกรรม (อภ.) เป็นผู้ดำเนินการ
ต่อมา อภ. ได้แจ้งให้ 24 บริษัทนำเข้า ATK ที่ผ่านการขึ้นทะเบียนกับ องค์การอาหารและยา อย. ผลปรากฎว่ามี 19 บริษัทเสนอราคา แต่มีแค่ 16 บริษัทเท่านั้นที่ส่งมอบของได้ทันตามความต้องการของไทย สุดท้ายผลการพิจารณาคัดเลือกของอภ.ปรากฎว่า บริษัท ออสแลนด์แคปปิตอล จำกัด ผู้นำเข้าชุดตรวจ ATK จาก บริษัท Beijing Lepu Medical Technology สาธารณรัฐประชาชนจีน ชนะการประกวดราคาเพราะเสนอราคาชุดตรวจ ATK ต่ำสุด เฉลี่ยชุดละ 70 บาท
แต่กลุ่มแพทย์ชนบทออกมาคัดค้าน โจมตีว่าเป็นของคุณภาพไม่ดี ยี่ห้อนี้ถูกสหรัฐตีกลับ โดยกลุ่มแพทย์ชนบทต้องการจะให้ซื้อจากรายอื่น ที่มีราคาแพงกว่า แต่อ้างคุณภาพสูงกว่า ได้มาตรฐาน WHO และยังเปิดเผยว่าต่อรองไว้แล้วได้ที่ 120 บาทต่อชุด
ซึ่งทาง อย. และ อภ. ก็ได้ตั้งโต๊ะแถลงถึง ชุดตรวจที่ชนะการประมูล มีคุณภาพผ่านการตรวจสอบมาตรฐานจากหน่วยงานต่างๆ โดยชุดตรวจ ATK ที่ผลิตโดยบริษัท Beijing Lepu Medical Technology ได้รับอนุญาตจาก อย.ในการใช้ชุดตรวจ ATK สำหรับใช้โดยประชาชน หรือ Home Use อันดับที่ 4 และแบบใช้โดยบุคลากรทางการแพทย์ หรือ Profession Use อันดับที่ 21 และยังวางตลาดในหลายประเทศในยุโรป และอย.ได้ประเมินข้อมูลหลักการทั้งทางวิชาการ การนำชุดตรวจ ATK มาทดสอบทางคลินิก และจากการใช้จริงของผู้เชี่ยวชาญ รวมทั้งผลทดสอบจากคณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี พบว่า ทุกอย่างเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน เช่น ความไว ได้ผล 90% มั่นใจได้ว่าสามารถอนุญาตให้ใช้ได้และเป็นไปตามมาตรฐานสากล
ส่วนกรณีที่องค์การอาหารและยา FDA สหรัฐเรียกคืน ทั้งเอนติเจนและเอนติบอดี้ เนื่องจาก มีความเสี่ยงที่จะให้ผลลวงได้ ผลิตภัณฑ์ตัวนี้ในสหรัฐอเมริกาจึงไม่ได้รับอนุญาต และวางจำหน่ายด้วย แต่ไม่มีการรายงานว่ามีคนเสียชีวิตหรือเจ็บป่วย จากการใช้ชุดตรวจนี้ เหตุผลที่ไม่ได้มีการขึ้นทะเบียน จึงทำให้เกิดความเป็นห่วงและมีการแจ้งเตือนให้หยุดใช้เนื่องจากอาจมีความเสี่ยงสูง หากเปรียบเทียบจะพบว่าเหมือนนำของมาขายแล้วไม่ได้รับอนุญาต เช่นเดียวกับ อย. ของไทยก็ต้องประกาศไม่ให้ใช้ เช่น การยกเลิกใช้ยาฟ้าทะลายโจร 6 ชนิด เนื่องจากกลัวว่าจะเป็นอันตราย ไม่มีความเชื่อมั่นว่าผลจะออกมาตามเกณฑ์หรือไม่
ด้านนพ.วิฑูรย์ ด่านวิบูลย์ ผู้อำนวยการองค์การเภสัชกรรม (อภ.) เปิดเผยว่า การจัดซื้อจัดจ้างเป็นไปตามระเบียบของอภ. ไม่มีการล็อกสเปก มีเอกสารและจะมีการส่งมอบต่อไป ขั้นตอนการประมูลมี 19 บริษัท เสนอรายละเอียด แต่มี 16 บริษัทเปิดซองประมูล และบริษัท ออสท์แลนด์ แคปปิตอล จำกัด เสนอราคาต่ำที่สุดในราคาชุดละ 70 บาท ผลิตโดย บริษัท Lepu ดูแลควบคุมการผลิตทางการแพทย์รายใหญ่ ที่ได้รับมาตรฐานยุโรปและได้รับการขึ้นทะเบียนจากหลายประเทศ
อย่างไรก็ดี ก็เป็นเรื่อง ที่น่าสนใจ ว่างานนี้ มีขบวนการเคลื่อนไหวเพื่อด้อยค่า ชุดตรวจ ATK ของบริษัท lepu และการดิสเครดิต หน่วยงานรัฐที่พิจารณามาตรฐานชุดตรวจ ATK อย่าง องค์การอาหารและยา และ องค์การเภสัชกรรม ผ่านการเคลื่อนไหวของกลุ่มชมรมแพทย์ชนบท และเครือข่ายที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดหรือไม่
ความเคลื่อนไหวจากทางเพจชมรมแพทย์ชนบท ก็แฉข้อมูลว่า ATK ของบริษัท Beijing Lepu Medical Technology ไม่ผ่านการ อย. สหรัฐอเมริกา และถูกเรียกคืนผลิตภัณฑ์นับล้านชิ้น อ้างว่าผลิตภัณฑ์ไม่ได้มาตรฐานจึงต้องเรียกคืนและห้ามจำหน่ายเด็ดขาด ซึ่งก็เป็นประเด็นในประเทศไทย จนประธานบอร์ดองค์การเภสัชกรรม ต้องสั่งให้ตรวจสอบและชะลอการจัดซื้อก่อน
สอดรับกับ น.ส.สารี อ๋องสมหวัง เลขาธิการสภาองค์กรของผู้บริโภค เปิดเผยว่า เป้าหมายของการใช้ชุดทดสอบ ATK เพื่อลดปัญหาการเข้าถึงการรักษาและการควบคุมโรคโควิด-19 ของประชาชน หาก อภ.กระจายชุดทดสอบที่มีความแม่นยำน้อย หรือให้ผลตรวจที่ไม่มั่นใจถึงความถูกต้อง ย่อมสร้างปัญหาให้หน่วยบริการต้องตรวจยืนยันผล
อภ.ต้องให้ข้อมูลกับสาธารณะได้ว่า ปัจจุบันชุดทดสอบนี้มีการใช้ในโรงพยาบาลมหาวิทยาลัย โรงพยาบาลขนาดใหญ่ และขนาดเล็กมากน้อยแค่ไหนอย่างไร ก่อนที่จะตัดสินใจซื้อและกระจายให้กับโรงพยาบาลและหน่วยบริการทั่วประเทศ เพราะอาจจะกลายเป็นขยะไปทั่วประเทศมากถึง 8.5 ล้านชุด สูญเสียงบประมาณ และทำให้เกิดภาระกับหน่วยบริการที่จะต้องตรวจซ้ำซึ่งเป็นอุปสรรคต่อการเข้าถึงบริการการรักษาการติดเชื้อโควิด-19 ของประชาชน และสุดท้ายคือการเรียกร้องให้รัฐบาลปลดล็อก ให้ สปสช.สั่งซื้อเครื่องมือ อุปกรณ์ทางการแพทย์นี้ได้เอง ในอนาคตด้วย
นอกจากนั้น ทางชมรมแพทย์ชนบท ยังออกแถลงการณ์เรียกร้องให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง หากอย.พิจารณาแค่ตัวอย่างทดสอบ 150 ตัวอย่าง แต่ไม่ได้ดูงานวิจัยในวารสารระดับโลก ที่ระบุว่าชุดตรวจ Lepu มีความไวน้อยมาก ผลลบเทียมสูงถึง 48% ซึ่งแตกต่างจากข้อมูที่นำมาเสนอ อย.ไทย ว่าผ่านมีความไวถึง 90% และบริษัท ออสท์แลนด์ แคปปิตอล ชนะการประมูลด้วยสินค้าราคา Lepu ราคา 70 บาทท ซึ่งถือว่าเป็นราคาที่แพงอยู่ เพราะมีราคาขายส่งอยู่ที่ 1 USD เท่านั้น หาก องค์การเภสัชกรรม อย. รพ.ราชวิถี และกระทรวงสาธารณสุข ยังยืนยันจะจัดซื้อ Lepu ต่อไป ก็ขอให้รีบดำเนินการ หากพบว่าสินค้าไม่ได้มาตรฐาน ก็จะได้ร่วมกันรับผิดต่อไป
เช่นเดียวกันกับ นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ ประธานชมรมแพทย์ชนบท ที่ได้โพสต์ภาพ ชุดตรวจ ATK ของ Lepu ที่ขายชิ้นละ 1 USD หรือ 33.32 บาท เท่านั้นที่ขายผ่านเวป Alibaba ถ้าซื้อ 8.5 ล้านชิ้น ราคาไม่น่าจะถึง 1 USD แต่ อภ.ประมูลได้ในราคา 70 บาท ซึ่ง การที่รัฐประมูลสินค้ามูลค่า 33 บาท ก็จะได้ของแบบนี้ แล้วประชาชนจะกล้าใช้หรือไม่ การควบคุมโรคโควิดคงไม่ได้ผล “เสียดายงบ” “ภาษีกู”
ซึ่งการเคลื่อนไหวก็สอดคล้องกับ คลิปเสียงหลุด ที่ นพ.อารักษ์ วงศ์วรชาติ ผอ.รพ.สิชล และเป็นที่ปรึกษาชมรมแพทย์ชนบทได้ ที่ได้พยายามแจ้งและโทรศัพท์ล็อบบี้ นพ.วิฑูรย์ ด่านวิบูลย์ ผอ.องค์การเภสัชกรรม เพื่อขอให้จัดซื้อ ATK ของบริษัทที่ผ่าน WHO เท่านั้น ห้ามซื้อของจีน ถ้าไม่เชื่อกันระวังจะโวยวายในเรื่องนี้แน่ แม้ว่า เลขาฯองค์การเภสัชกรรมจะยืนยันว่า ขอทำให้ถูกต้องตามกฎหมาย ประมูลจัดการแข่งขันสู้ราคากันอย่างเป็นธรรม โดยคลิปนี้มีความยาว 1.55 นาที ผู้ชาย 2 คน คุยกัน โดยมีชายที่ระบุชื่อ อารักษ์ และ อีกคนชื่อ วิฑูรย์ ซึ่งคลิปนี้มีความยาว ซึ่งเราได้ถอดเสียงมาแบบ คำต่อคำ ดังนี้
โทรมาหรือเปล่าครับ ขอโทษที
-คุณหมอวิฑูรย์ ผมอารักษ์ๆ
ครับๆ สวัสดีครับท่าน
-คือยังงี้ ผมไม่สบายใจเรื่อง ATK ก็คือ ตอนนี้เราจำเป็นเร่งด่วนนะ แต่ว่ามันก็ยังไม่ออกมาสักที
ออ ครับ ก็ๆออกมาแล้วครับผม ก็ผมได้สเปกมาแล้วครับ สปสช.กับราชวิถีพึ่งส่งสเปกให้ผม เช้าวันนี้นี่เอง ได้ๆ เราเร่งทำให้ครับผม
-เร่งนะๆ
ผมคิดว่า ได้ๆครับ
-ผมไม่อยากให้ลดสเปกมากนะ
ได้ๆ
-เพราะ WHO เขาใช้แรบบิสเทสต์ WHO เขาเขียนว่าแอนติเจน RDT ไปลดสเปกต่ำเกินไปเนี่ย มันจะมีปัญหา
ก็เข้าใจ แต่ผมมองดูว่า เหมือนทีมบ่ายนี้ พวกลูกน้องเขาคุยกันอยู่ ผมประชุมยังไม่เสร็จ เนี่ยเพิ่งเสร็จจากกรรมาธิการ ได้ๆครับท่าน ขอบคุณมากที่เป็นห่วง
-ผมก็ไม่อยากให้เป็นประเด็นอะนะ
ได้ครับ ขอบคุณมาก ได้ๆ ขอบคุณมาก
-ก็เอาของจงของจีนอะไรมาเนี่ย ผมโวยวายแน่
ครับๆ กำลังดูว่าเป็นยังไง ให้ทีมเขาคุยกันดูว่า เกิดอะไร มันจะเป็นยังไง
-ได้ครับ ผอ.
พอดีผมไม่ได้ไปดูรายละเอียดขนาดนั้นหรอก เนี่ยเพิ่งประชุมเสร็จ ได้ครับ ขอบคุณมาก เพียงแต่ว่าให้เกิดการแข่งขันหน่อยก็พอ ถ้ามันล็อกให้เจ้าเดียวไปมันก็ดูไม่ดี ให้แข่งขันหน่อย
-ก็คงมีแต่ Abbott กับไอนี่แหละ แบรนด์อาร์คิวนี่แหละ
ก็ลองดูนะครับ ไม่เป็นไรครับ ขอบคุณครับ
เมื่อมีข้อเท็จจริง สอดรับ ปรากฏเช่นนี้แล้ว ก็ต้องติดตามกันต่อไปว่า หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จะมีการตรวจสอบ และ/หรือ ลงโทษผู้ที่กระทำความผิด หรือ ไม่ ?
