ดวงจันทร์ “เอนเซลาดัส” พบธาตุจำเป็นต่อสิ่งมีชีวิตครบ 6 ธาตุครั้งแรก

ทีมนักวิจัยนานาชาติ ได้ใช้ข้อมูลจากยานสำรวจอวกาศแคสสินี (Cassini) โดยองค์การ Nasa ยืนยันการมีอยู่ของธาตุฟอสฟอรัสในมหาสมุทรใต้พื้นพิภพของดวงจันทร์ “เอนเซลาดัส” (Enceladus) ของดาวเสาร์  ได้รับการตีพิมพ์ลงในวารสาร Nature ซึ่งการค้นพบนี้ นับเป็นการค้นพบธาตุฟอสฟอรัสเป็นครั้งแรกในมหาสมุทรนอกโลกของเรา และฟอสฟอรัสยังนับเป็นธาตุองค์ประกอบสำคัญสุดท้ายที่จำเป็นต่อสิ่งมีชีวิตที่สามารถพบได้ในมหาสมุทรใต้เอน เซลาดัส ซึ่งบ่งบอกถึงความเป็นไปได้ที่ชีวิตต่างดาวนอกไปจากโลกของเรา อาจจะหาพบได้ง่ายกว่าที่เคยคาดคิดเอาไว้

รู้จัก ดวงจันทร์เอน เซลาดัส

• เป็นดวงจันทร์น้ำแข็งขนาดเล็กที่โคจรอยู่ในวงแหวนของดาวเสาร์
• ใต้พื้นผิวที่เต็มไปด้วยน้ำแข็งของดวงจันทร์เต็มไปด้วยมหาสมุทรใต้พื้นพิภพ ที่อาจจะประทุทะลุชั้นน้ำแข็ง พ่นองค์ประกอบของมหาสมุทรนี้กลายเป็นชิ้นน้ำแข็งขนาดเล็ก ที่กลายมาเป็นส่วนหนึ่งของวงแหวน E ring ของดาวเสาร์ ไปในที่สุด
• องค์การนาซา ส่งยานสำรวจอวกาศแคสสินีไปสำรวจดาวเสาร์ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2004 จนถึงวาระสุดท้ายที่ยานแคสสินีเผาไหม้ไปในชั้นบรรยากาศของดาวเสาร์ในปี ค.ศ. 2017

• โดยหนึ่งในภารกิจของยานสำรวจอวกาศแคสสินี ก็คือ การศึกษาดวงจันทร์และวงแหวนของดาวเสาร์ และด้วยยานอวกาศแคสสินีนี้เองที่ยืนยันว่า ภายใต้พื้นผิวของดวงจันทร์เอน เซลาดัสนั้นเต็มไปด้วยมหาสมุทรที่ประกอบด้วยน้ำที่อยู่ในสถานะของเหลว จากภาพถ่ายที่ยืนยันให้เห็นถึงภูเขาไฟน้ำแข็ง พ่นน้ำแข็งไปยังวงแหวนของดาวเสาร์
• นอกจากนี้ ยานสำรวจอวกาศแคสสินี ยังได้โฉบผ่านละอองที่พ่นออกมาจากภูเขาไฟน้ำแข็งเหล่านี้ และเก็บตัวอย่างไปวิเคราะห์ ถึงแม้ว่าปัจจุบันเรายังไม่มีเทคโนโลยีที่จะสามารถนำตัวอย่างนั้นกลับมาบนโลกได้
• แต่เครื่องมือวิเคราะห์องค์ประกอบบนยานสำรวจ ก็ได้ยืนยันการมีอยู่ของธาตุ และสารประกอบมากมายในมหาสมุทรของดวงจันทร์ดวงนี้ ตั้งแต่โซเดียม โพแทสเซียม คาร์บอเนต คลอรีน ฯลฯ

การค้นพบมหาสมุทร และองค์ประกอบของน้ำในมหาสมุทรเหล่านี้เป็นเรื่องที่น่าตื่นตาตื่นใจเป็นอย่างมาก เนื่องจากความเข้าใจในสิ่งมีชีวิตที่เรามีในปัจจุบันบ่งชี้ว่าสิ่งมีชีวิตนั้นจะต้องอาศัยน้ำในรูปของเหลว และจะต้องมีธาตุองค์ประกอบที่สำคัญอีกอย่างน้อยหกธาตุ ได้แก่

• คาร์บอน
• ไฮโดรเจน
• ออกซิเจน
• ไนโตรเจน
• กำมะถัน
• และฟอสฟอรัส

สำหรับสิ่งมีชีวิตบนโลก ฟอสฟอรัส เป็นธาตุองค์ประกอบที่สำคัญในสารพันธุกรรม ทั้ง DNA และ RNA ของสิ่งมีชีวิตบนโลกทุกชนิด พบได้ในกระดูก เยื่อหุ้มเซลล์ ในแพลงก์ตอน นอกจากนี้ ฟอสฟอรัสยังเป็นธาตุองค์ประกอบสำคัญของ ATP หรือสารประกอบที่ทำหน้าที่สำคัญในกระบวนการเมตาบอลิซึมของสิ่งมีชีวิตบนโลกทั้งปวง ชีวิตบนโลกจะไม่สามารถดำรงอยู่ได้เลยหากปราศจากฟอสฟอรัส

แม้ว่าเราจะเคยพบธาตุ 5 ตัวแรกมาก่อนแล้ว แต่ฟอสฟอรัสยังคงเป็นธาตุสำคัญของสิ่งมีชีวิตธาตุสุดท้ายที่ยังไม่เคยพบบนมหาสมุทรของดาวเคราะห์หรือดวงจันทร์ดวงอื่นเลย ที่เป็นเช่นนี้ เนื่องจาก ฟอสฟอรัสเป็นธาตุที่หาได้ค่อนข้างยากในเอกภพ และยังเป็นธาตุที่ละลายในน้ำได้ค่อนข้างยาก ซึ่งข้อมูลของยานแคสสินีช่วงที่โคจรผ่านละอองของภูเขาไฟน้ำแข็งจาก “เอนเซลาดัส” ก็ไม่สามารถยืนยันได้ถึงการมีอยู่ของธาตุอันสำคัญนี้

อย่างไรก็ตาม เมื่อทีมนักดาราศาสตร์ได้ลองนำข้อมูลที่ได้จากการเก็บตัวอย่างของ E ring ในวงแหวนดาวเสาร์ ซึ่งประกอบขึ้นจากเกล็ดน้ำแข็งที่มาจากละอองของภูเขาไฟน้ำแข็งจากเอน เซลาดัสแล้ว นักดาราศาสตร์ก็ได้ยืนยันถึงการมีอยู่ของเกลือฟอสเฟต ที่เต็มไปด้วยธาตุฟอสฟอรัสภายในองค์ประกอบของน้ำแข็งเหล่านี้