9 พฤติกรรม “สมองเสื่อม” สมองตาย จากการทำหลายอย่างพร้อมกัน

ผศ.ดร.ก.บ.ศุภลักษณ์ เข็มทอง บุญเปลื้อง อาจารย์สาขากิจกรรมบำบัดจิตสังคม คณะกายภาพบำบัด ม.มหิดล เผย 9 พฤติกรรมอันตราย “สมองเสื่อม” สมองตาย จากการทำหลายอย่างพร้อมกัน รู้ก่อนป้องกันได้ก่อนสาย

9 พฤติกรรมอันตราย “สมองเสื่อม” สมองตาย จากการทำหลายอย่างพร้อมกัน

1. กินข้าวผิดเวลา กินอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ

• ตามปกติแล้วสมองเราจะตื่นตัว และต้องการพลังงานตั้งแต่ ตี 5 – 9 โมงเช้า ในช่วงเวลาดังกล่าวสมองจึงต้องการอาหารที่มีน้ำตาลน้อยๆ  เช่น ผัก ผลไม้ อาหารประเภทนี้จะทำให้สมองมีพลังงานและตื่นตัว
• ไม่ควรกินอาหารพวกแป้ง ของทอด น้ำอัดลม อาหารรสเค็ม เพราะสมองยังไม่ต้องการนำมาใช้งานในช่วงเช้า
• เมื่อสมองถูกใช้งานในช่วง 7 – 9 โมงเช้า เมื่อเริ่มเข้า 10 โมง สมองจะอยากพักผ่อน ทำอะไรที่มันเบา ๆ ดังนั้นช่วง 10 โมงเป็นต้นไป สมองจึงไม่ต้องการพลังงานจากน้ำตาล หากเรารับประทานอาหารที่มีน้ำตาลมากเกินไปโดยที่ไม่ถูกนำมาใช้งาน จะเกิดการสะสมในสมอง
  • ส่งผลให้เส้นประสาทอักเสบ
  • เริ่มง่วงทั้งที่ไม่ควรง่วง
  • จำอะไรไม่ค่อยได้
  • เสี่ยงต่อสมองทำงานผิดปกติ 

ดังนั้น วิธีกินอาหารให้เหมาะสมตามนาฬิกาชีวิตและเป็นประโยชน์ต่อสมอง ก็ต้องกินมื้อเช้าในช่วง 7-9 โมงเช้า เเละเน้นไปที่อาหารจำพวกไฟเบอร์และน้ำตาลต่ำ เช่น

• ข้าวซ้อมมือ
• ผัก
• ผลไม้

ถัดมาในช่วงบ่ายสามารถเติมพลังให้สมองได้ด้วยอาหารโปรตีนสูง เช่น ถั่วเหลือง ถั่วต่าง ๆ และเนื้อสัตว์ที่ไม่ติดมัน แต่ทั้งนี้ไม่ควรกินโปรตีนเกิน 2 ทุ่ม เพราะเวลานั้นสมองจะเริ่มหลั่งสารเมลาโทนิน (ฮอร์โมนแห่งการพักผ่อน) หากกินมื้อหนัก ๆ ในช่วงนั้น สารเมลาโทนินจะไม่หลั่ง ทำให้นอนไม่หลับ

2. มีพฤติกรรมเนือยนิ่งนานเกิน 30 นาที

• หากเราอยู่นิ่ง ๆ โดยไม่ขยับร่างกายเลยเป็นเวลาติดต่อกันเกิน 30 นาที ร่างกายจะเข้าสู่ภาวะที่เรียกว่าพฤติกรรมเนือยนิ่ง
• คือ อาการที่เกิดจากหัวใจของเรารู้สึกเหนื่อย เพราะ ขาดการขยับร่างกาย ทำให้ปอดไม่ได้รับออกซิเจน
• นอกจากจะส่งผลเสียในระยะยาวต่อหัวใจและหลอดเลือด แล้ว ยังส่งผลเสียต่อสมองอีกด้วย

วิธีการแก้ไขง่าย ๆ คือ การขยับร่างกาย เพื่อเปลี่ยนท่าทาง ขยับร่างกาย บิดขี้เกียจ หรือลุกขึ้นยืน อย่างน้อยเปลี่ยนอิริยาบถ สัก 2 นาที ก็เพียงพอที่จะช่วยให้สมองของเราก็ตื่นตัวเเล้ว เเละการขยับร่างกายบ่อย ๆ สมองจะจำได้เองโดยอัตโนมัติ ไม่จำเป็นขนาดที่ว่าตั้งมานั่งจับเวลา 30 นาทีเลย

3. สูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอลล์และคาเฟอีนมากเกินไป

• ทั้งบุหรี่ แอลกอฮอลล์ และคาเฟอีน เป็นสิ่งอันตรายที่ทำร้ายสมองมากกว่าที่คิด โดยเฉพาะเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ส่งผลเสียต่อสมองโดยตรง
• ทำให้เกิดอาการสมองมึน คือ การที่แอลกอฮอลล์เข้าไปแทนที่ของเหลวอื่น ๆ และจะเริ่มแย่งออกซิเจน แย่งน้ำในสมอง ทำให้สมองเกิดอาการมึนงง ตาพร่ามัว เดินเซ เเละเริ่มรู้สึกหงุดหงิด โมโห ก้าวร้าว
• ในที่สุดก็ควบคุมตัวเองไม่ได้ เเละยิ่งไปกว่านั้นแอลกอฮอลล์มีส่วนทำให้เซลล์สมองตายได้ด้วย หากเราดื่มมากกว่า 2 แก้ว ใน 1 ชั่วโมง

ขณะที่การสูบบุหรี่ ส่งผลเสียต่อสมองได้มากกว่าแอลกอฮอลล์เสียอีก เพราะ นิโคตินและคาร์บอนไดออกไซด์ที่อยู่ในควันบุหรี่ จะไปกีดกันไม่ให้ออกซิเจนเข้าสู่เซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย

• เมื่อคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดสูง ออกซิเจนก็จะลดลง ทำให้สมองสามารถขาดเลือด อาจรุนแรงถึงขั้นสมองเป็นอัมพาตได้

ส่วนคาเฟอีน (ชา กาแฟ) หากดื่มมาก ๆ เสี่ยงทำให้สมองอักเสบได้มากขึ้น เพราะ มีผลให้ออกซิเจนไปเลี้ยงสมองลดน้อยลง ทำให้สมองเหนื่อยล้าและหมดแรงในที่สุด

4. ใช้คอมพิวเตอร์โดยใส่หูฟังเป็นระยะเวลานาน

รู้หรือไม่ว่า สมองของเราชอบการฟังมากกว่าการมอง เมื่อเราใส่หูฟัง สมองของเราจะชอบมากเป็นพิเศษ และจะส่งผลให้สมองของเราใช้งานหนักเกินไป

• วิธีการเเก้ง่าย ๆ ก็คือ การถอดหูฟังออก เมื่อเราถอดหูฟังออก ตาก็จะเบิกกว้าง เป็นประกาย มองอะไรก็คิด และสมองจะจดจำได้แม่นยำมากขึ้น
• แต่ถ้าหากใส่หูฟังนาน ๆ ขณะทำงานหน้าจอคอม เราก็จะโฟกัสกับเสียงเป็นหลัก และยังต้องแบ่งมาโฟกัสกับการพูดคุยหรือการทำงานอื่น ๆ ด้วย ก็จะยิ่งทำให้สมองทำงานหนักขึ้น