น่าชื่นชม 2 ศิลปินชาวกวย ออกตระเวนถ่ายทำมิวสิคเพลง หวังสืบสานอนุรักษ์ภาษากวย ซึ่งเป็นภาษาถิ่นของจังหวัดสุรินทร์ ให้คงอยู่สืบไป

ตุ้ม กอนกวย ศิลปินชาวกวย เปิดเผยว่า เราไม่มีทุนเหมือนทีมอื่นๆเขา แค่พอมีเงินทำดนตรีบ้างที่เจียดเงินจากงานประจำ ส่วนคนเเต่งเพลงเอง คือศิลป์ กลิ่นอักษร ซึ่งเขามีอาชีพเป็นช่างซ่อมเครื่องใช้ไฟฟ้า เเละรับเเต่งเพลงทั่วไป ส่วนการถ่ายทำก็ถ่ายกันเองแบบง่ายๆบ้านๆ ไม่มีพิธีรีตรองอะไรมากมาย แค่อยากนำเสนอผลงานเพลงแนวภาษาพื้นถิ่น คือภาษากวย กูย เพื่อเป็นการอนุรักษ์ภาษาแม่ ภาษาบ้านเกิด ให้ผู้คนได้รู้จักเท่านั้น โดยปกติเเล้ว คนทั่วไปหรือคนนอกพื้นที่จะเข้าใจว่า จังหวัดสุรินทร์ จะมีเเค่คนพูดภาษาเขมรเท่านั้น เเละมีคนพูดภาษาลาวบางส่วน เเต่ความจริง ที่เป็นภาษาท้องถิ่นควบคู่กันมานาน ก็คือภาษากูย ที่เป็นภาษาชนชาติพันธุ์ มีอาริยธรรมประเพณีที่สอดคล้องกันมา ที่เขมร กวยลาว อยู่ร่วมกันในชุมชนเดียวกัน อย่างปกติสุขมาหลายช่วงอายุคน

ซึ่ง “ชาวกูย” มักเป็นที่รู้จักกันในนามกลุ่มที่เลี้ยงช้าง ซึ่งเป็นเพียงกลุ่มย่อยหนึ่งของชาวกูยเท่านั้น ขณะที่ชาวกูยแต่ละกลุ่มจะมีลักษณะเฉพาะของตัวเอง มีความเชื่อ ประเพณี พิธีกรรม และธรรมเนียมปฏิบัติที่แตกต่างกันออกไป เช่น กูยมะไฮ จังหวัดอุบลราชธานี มีความเชื่อเกี่ยวกับศาลผีอาหย๊ะจำนักที่สถิตอยู่บนภูเขา ว่าเป็นประตูเปิดเข้าสู่ป่าเป็น การอนุญาตใช้ทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ในบริเวณกูยมะโล จังหวัดศรีษะเกษ มีความเชื่อเรื่องผีบรรพบุรุษหรือศาลปู่ตา ในขณะที่กูยมะโลและกูยมะลัวใน จังหวัดสุรินทร์ และ จังหวัดศรีสะเกษ มีความเชื่อเกี่ยวกับตะกวดว่าเป็นสัตว์อันเป็นสัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบูรณ์ และเป็นผีบรรพบุรุษผู้คุ้มครองความปลอดภัยแห่งชีวิต และอาจจะมีลักษณะร่วมกันบางประการด้านภาษา ด้านประเพณีการถือผี แต่ชาวกูยเองก็มีอัตลักษณ์เป็นของตนเองตามพื้นที่เฉพาะแต่ละท้องถิ่น