“แพ้อาหาร” คืออะไร ภัยใกล้ตัวกว่าที่คิด เผย 6 อาการสังเกตได้

แพ้อาหารทะเล?

• แพ้ อาหารทะเล คือ ปฏิกิริยาตอบสนองที่ผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันร่างกายต่อโปรตีนในสัตว์น้ำทะเล และสัตว์น้ำจืดบางชนิด ได้แก่ สัตว์น้ำมีเปลือกทั้งหลาย เช่น กุ้ง ปู หอยนางรม หอยแครง ล็อบสเตอร์ หรือปลาหมึกชนิดต่าง ๆ เช่น หมึกยักษ์ หมึกกล้วย ซึ่งอาการแพ้จะแตกต่างกันไปในแต่ละคน ตั้งแต่ระดับที่ไม่รุนแรงไปจนถึงขั้นเป็นอันตรายต่อชีวิต

อาการแพ้ อาหารทะเล?

อาการแพ้ อาหารทะเล มักจะเกิดขึ้นภายในช่วงเวลาตั้งแต่หลายนาทีหรือเป็นชั่วโมงหลังจากรับประทานอาหารชนิดนั้น ๆ เข้าไป และอาจเกิดขึ้นได้ทุกเมื่อ จากการได้รับสารก่อภูมิแพ้แต่เด็กจนค่อย ๆ ก่อให้เกิดอาการเมื่อเวลาผ่านไป ทำให้บางคนอาจเพิ่งพบว่า มีอาการแพ้ในภายหลัง จากที่แต่ก่อนเคยรับประทานได้ปกติ อย่างไรก็ตาม อาการแพ้ที่สังเกตได้ มีดังนี้

1. เกิดลมพิษ รู้สึกคัน หรือมีผื่นขึ้นตามผิวหนัง
2. คัดจมูก หายใจเสียงดังวี้ด หรือหายใจลำบาก
3. มีอาการบวมที่ใบหน้า ลำคอ ริมฝีปาก ลิ้น หรือส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย เช่น หู ฝ่ามือ นิ้วมือ
4. ปวดท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน
5. รู้สึกมึนงง วิงเวียน บ้านหมุน หรือคล้ายจะเป็นลม
6. ปวดคล้ายเข็มทิ่มในปาก

นอกจากนี้ ผู้ที่มีอาการแพ้บางรายอาจมีอาการรุนแรงที่ส่งผลถึงชีวิต มักเกิดขึ้นไม่นานหลังจากการรับประทานอาหารที่แพ้และถือเป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องได้รับการรักษาโดยเร่งด่วน ด้วยการฉีดยาเอพิเนฟริน (Epinephrine) และนำตัวส่งห้องฉุกเฉินทันที ทั้งนี้ อาการแพ้รุนแรงจะแสดงให้เห็น ดังนี้

1. คอบวมหรือมีก้อนในลำคอ ส่งผลให้ทางเดินหายใจแคบลงและหายใจลำบาก
2. ชีพจรเต้นเร็ว
3. วิงเวียนศีรษะอย่างมาก หรือหมดสติ
4. มีอาการช็อก เนื่องจากความดันโลหิตลดต่ำลงมาก

สำหรับผู้ที่แพ้ อาหารทะเลรุนแรงควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการพกยาฉีดฉุกเฉินเอพิเนฟริน หรือสวมข้อมือที่บอกข้อมูลการแพ้ อาหาร เพื่อให้ผู้อื่นทราบว่า ตนมีอาการดังกล่าวและสามารถช่วยเหลือได้อย่างเหมาะสม

ส่วนความเชื่อที่ว่า ผู้ที่แพ้ อาหารทะเลจะเกิดอาการแพ้ต่อไอโอดีนหรือสารทึบรังสีที่ใช้ในห้องปฏิบัติการนั้น ไม่เป็นความจริง เพราะไม่มีความเกี่ยวข้องกันแต่ประการใด ผู้ที่แพ้ อาหารทะเลสามารถทำกิจกรรมที่ต้องสัมผัสสารไอโอดีนหรือสารทึบรังสีได้ตามปกติโดยไม่ต้องเป็นกังวล

ข่าวดีผู้แพ้ อาหาร เช่น ถั่วลิสง นม ไข่

ดร. อนันต์ จงแก้ววัฒนา ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยนวัตกรรมสุขภาพสัตว์และการจัดการ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) โพสต์เฟซบุ๊ก Anan Jongkaewwattana ระบุว่า ข่าวดีสำหรับผู้ที่มีอาการแพ้ อาหาร เช่น ถั่วลิสง นม ไข่ หลังจากงานวิจัยที่เพิ่งตีพิมพ์ในวารสาร NEJM ระบุว่า ยาที่ใช้รักษาโรคหอบหืดในรูปแบบแอนติบอดี ชื่อว่า Omalizumab สามารถลดความรุนแรงจากอาการแพ้ อาหารเหล่านี้ได้

งานวิจัยได้แสดงผลการทดสอบในอาสาสมัคร 180 คน (เด็ก 177 และ ผู้ใหญ่ 3 คน) ที่ผ่านการยืนยันด้วยการให้รับประทานถั่วลิสง และอย่างอื่นอีกอย่างน้อย 2 อย่างจาก (นม ไข่ เม็ดมะม่วงหิมพานต์ และ ถั่วชนิดต่าง ๆ) ว่ามีอาการแพ้จริง ๆ โดยแบ่งอาสาสมัครออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มที่ได้รับยาโดยการฉีดทุก ๆ 2 – 4 สัปดาห์ เป็นเวลา 16 – 20 สัปดาห์ เทียบกับกลุ่มที่ได้รับยาหลอก หลังจากนั้นทำการทดสอบอาสาสมัครด้วยถั่วลิสง และอาหารอื่น ๆ อีกครั้ง พบว่า 67% ของอาสาสมัครในกลุ่มที่ได้รับยา สามารถรับประทานถั่วลิสง และอื่น ๆ ในปริมาณเท่ากับก่อนทำการทดสอบได้โดยไม่มีอาการแพ้เหมือนก่อนการทดสอบ เทียบกับ 7% ในกลุ่มยาหลอก การได้รับยา Omalizumab เหมือนเป็นการเพิ่มระดับของร่างกายที่สามารถทนต่ออาหารที่ก่อการแพ้ได้ให้สูงขึ้น แต่ไม่ได้ทำให้ผู้ได้รับยาหายจากการแพ้ อาหารนั้น ดังนั้น ถ้าผู้ได้รับยาคิดว่าสามารถทานถั่วลิสงได้แล้ว และเพิ่มปริมาณเกินกว่าที่ยาจะป้องกันได้ ก็จะสามารถเกิดอาการแพ้ได้อีกเช่นกัน

Omalizumab เป็นแอนติบอดีที่ออกแบบมาให้จับกับโปรตีน IgE ซึ่งเป็นโปรตีนของแอนติบอดีเช่นกัน แต่ IgE จะเป็นแอนติบอดีที่ร่างกายสร้างขึ้นหลังได้รับสารก่อภูมิแพ้ เช่น จากอาหารที่รับประทานเข้าไป การฉีด Omalizumab ก็เป็นการควบคุมปริมาณ IgE ในร่างกายไม่ให้มีสูงจนเกิดอาการไม่พึงประสงค์ แต่เมื่อปริมาณสารก่อการแพ้มีมากเกิน Omalizumab จะเอาอยู่ IgE ก็จะสูงสร้างจนร่างกายตอบสนองในรูปของการแพ้นั่นเอง