“ก่อเหตุสังหารหมู่” มักป่วย 2 โรคจิตเวช-โรคจิตเภท ใช่หรือไม่

โรคจิตเวช?

โรคจิตเวช คือกลุ่มอาการทางจิตใจหรือพฤติกรรมที่ทำให้ผู้ป่วยมีความบกพร่องในกิจวัตรต่าง ๆ หรือเกิดความทุกข์ทรมาน ซึ่งหลายคนไม่รู้ว่าตัวเองป่วย หรือบางคนรู้แต่ไม่มาพบแพทย์ ทำให้อาการหนักขึ้นเรื่อย ๆ จนนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายถึงชีวิต โดย 5 โรคจิตเวชสำคัญ ได้แก่

1. โรคแพนิก
2. โรคซึมเศร้า
3. โรคจิตเภท
4. โรคไบโพลาร์ หรือ โรคอารมณ์สองขั้ว
5. โรคสมองเสื่อม

ป่วยจิต “ก่อเหตุสังหารหมู่” ?

กับประเด็นคำถามที่ว่าผู้ก่อเหตุ สังหารหมู่ / กราดยิง มักป่วยจิตเวช ใช่หรือไม่? คงต้องตอบว่า ไม่แน่ เพราะประเด็นนี้ยังเป็นที่ถกเถียง เนื่องจากข้อมูลมีอยู่อย่างจำกัด และประเด็นที่สำคัญคือ วิธีการเก็บข้อมูลในแต่ละการศึกษาที่แตกต่างกันมาก ทำให้ผลการศึกษาแตกต่างกันไปด้วย

แต่มีตัวอย่างการศึกษาที่น่าสนใจ คือ เซอร์โฟลิโอ (Cerfolio) และคณะ (ค.ศ. 2022) ใน สหรัฐอเมริกา (USA.) ทำการศึกษาผู้ก่อเหตุ 55 คน โดย 35 คนยังมีชีวิตอยู่ และได้รับการประเมินด้วยแบบสัมภาษณ์ทางจิตวิทยา สัมภาษณ์โดยจิตแพทย์ที่ทำงานด้านนิติเวช และเพิ่มข้อมูลอีก 20 คน ที่เสียชีวิตไปแล้วด้วยการทบทวนรายงานด้านจิตเวชที่ส่งต่อศาลหลังเหตุการณ์เกิดขึ้น ผลการศึกษาพบว่า 87.5% ของผู้ก่อเหตุมีโรคทางจิตเวช โดยมากที่สุดคือ 56% ป่วยด้วยโรคจิตเภท (schizophrenia)

ส่วนคำถาม ผู้ป่วยจิตเวชมักก่อความรุนแรง ใช่หรือไม่? นั้น ก็ตอบได้ว่า ไม่ใช่ ผู้ป่วยจิตเวชส่วนใหญ่ไม่ได้ก่อความรุนแรง ตามการศึกษาของ ไวทิง (Whiting) และคณะ (ค.ศ. 2020) ผู้ป่วยจิตเวชก่อความรุนแรงมากกว่าคนที่ไม่มีโรคทางจิตเวช 2 – 4 เท่า และผู้ป่วยจิตเวชที่ก่อความรุนแรงที่เป็นปัญหาทางกฎหมาย (violent crime) ในช่วงเวลา 5 – 10 ปี ดังต่อไปนี้

• น้อยกว่า 5% ในโรคจิตเวชอื่น ๆ ที่ไม่ใช่โรคจิตเภท (schizophrenia) โรคบุคลิกภาพผิดปกติ (personality disorders) และผู้ที่มีการใช้สารเสพติดหรือใช้สารในทางที่ผิด
• 6 – 10% ในโรคจิตเภท (schizophrenia) และโรคบุคลิกภาพผิดปกติ (personality disorders)
• มากกว่า 10% ผู้ที่มีการใช้สารเสพติดหรือใช้สารในทางที่ผิด

ดังนั้น จึงสรุปความเกี่ยวข้องระหว่างผู้ก่อเหตุสังหารหมู่กับอาการทางจิตเวชได้ว่าผู้ก่อเหตุ สังหารหมู่ / กราดยิง นั้น ไม่แน่ว่าจะป่วยจิตเวช และผู้ป่วยจิตเวชส่วนใหญ่ไม่ได้ก่อความรุนแรง

โรคจิตเภท?

โรคจิตเภทเป็นภาวะความเจ็บป่วยอย่างหนึ่งของมนุษย์ โดยที่ผู้ป่วยจะมีพฤติกรรม ความคิด แตกต่างจากบุคคลทั่วไปอย่างมาก อาการที่พบได้ในภาวะความเจ็บป่วยของโรคนี้ ได้แก่

1. มองโลกผิดไปจากความเป็นจริง
2. ประสาทหลอน
3. ความคิดหลงผิด
4. ความคิดผิดปกติ
5. การแสดงอารมณ์ไม่เหมาะสม
6. การฆ่าตัวตาย

ในปัจจุบันยังไม่รู้สาเหตุที่แท้จริงของโรคจิตเภท ดูเหมือนว่ากรรมพันธุ์และสิ่งแวดล้อมจะมีอิทธิพลต่อการเกิดโรคนี้พอ ๆ กัน นักวิทยาศาสตร์ก็ยังไม่สามารถให้คำตอบได้ตรงไปตรงมาว่า ยีนอะไร สารเคมีตัวไหน หรือความเครียดแบบใดที่เป็นสาเหตุของโรคจิตเภทนี้โดยตรง

ดังนั้น หากสังเกตเห็นอาการของโรค สัญญาณเตือนว่าอาจเป็นอาการเริ่มต้น โดยผู้ป่วยมักเป็นคนเงียบ ๆ แยกตัว เพื่อนน้อยตั้งแต่เด็กจนวัยรุ่น มักไม่มีเพื่อนสนิท หลีกเลี่ยงการเข้าสังคม เช่น กลุ่มกิจกรรม กลุ่มกีฬา หมกมุ่นด้านศาสนาปรัชญามากขึ้น มีความเชื่อที่ฟังดูแปลก ประสิทธิภาพการเรียน การทำงานแย่ลง การดูแลด้านอนามัยส่วนตัว สุขภาพ ลดลงจนปล่อยปละละเลย ควรพาไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัย และรักษาโดยด่วน